Józef Poliński

Józef Poliński, syn Ignacego Polińskiego i Marianny z Jankowskich - Polińskiej, urodził się 19 lutego 1891 roku w Warszawie.

Podczas pobierania nauk za czasów zaboru rosyjskiego zapisał swą chlubną kartę jako aktywny uczestnik walk o Szkołę Polską. Dzieciństwo i młodość poświęcił walce o wyzwolenie z niewoli rosyjskiej. Mając 13 lat, w Święto Zmarłych w 1904 r. Józef Poliński zorganizował patriotyczną manifestację uczniów szkół warszawskich na Powązkach przy Grobie Pięciu Poległych, którzy zginęli 27 lutego 1861 r. w demonstracji z okazji 30-tej Rocznicy Bitwy pod Grochowem.

Podczas zgromadzenia uczniów szkół warszawskich przy Grobie Pięciu w 1904 r. Józef Poliński został ciężko ranny w wyniku akcji carskiej policji.

W 1905 r. wziął udział w manifestacji zorganizowanej przez Polską Partię Socjalistyczną na Placu Grzybowskim w Warszawie. Podczas tego protestu patrzył swymi dziecięcymi jeszcze oczami na licznych zabitych i rannych.

W napisanej przez J. Polińskiego wspomnieniowej książce „Z walk o Szkołę Polską" zawarte są osobiste refleksje na temat prześladowania dzieci i młodzieży polskiej za kultywowanie ojczystej mowy polskiej w carskich szkołach w Warszawie i w Polsce.

Po ukończeniu szkoły pod kierunkiem nieprzeciętnego nauczyciela i wychowawcy, Bronisława Malanowskiego, człowieka o dużym zaangażowaniu w walce o polskość, dużej odwadze cywilnej, który przyczynił się do ukształtowania osobowości autora i rozbudzenia w nim miłości do Ojczyzny, Józef Poliński podejmuje samokształcenie drogą tajnego nauczania, pracując jednocześnie w niepodległościowych organizacjach konspiracyjnych.

W okresie zaboru Józef Poliński  pracował aktywnie na rzecz Towarzystwa Kresów dla Analfabetów Dorosłych, kierowanego przez Bolesława Prusa. Organizował i prowadził kursy nauki języka polskiego. Po delegalizacji tego stowarzyszenia w 1908 r. prowadził konspiracyjne kursy nauki języka ojczystego. Po ustąpieniu Rosjan kursy dla analfabetów dorosłych w 1916 r. wznowiono legalnie, gdyż 80% mieszkańców Grochowa nie umiało pisać i czytać. Józef Poliński kontynuował ich przygotowanie i prowadzenie.

Po uzyskaniu niepodległości, już jako dorosły człowiek, zaczął pracę zawodową w charakterze prokurenta w Miejskim Towarzystwie Kredytowym przy ul. Czackiego. Jednocześnie wiele czasu poświęcał pracy społecznej na rzecz dzielnic prawobrzeżnej Warszawy.

Chcąc utrwalić pamięć o pokoleniach Polaków walczących o Wolność i Niepodległość, Józef Poliński napisał historyczno-społeczną pracę monograficzną pt.: „Grochów przedmurze Warszawy w dawniejszej i niedawnej przeszłości" wydaną drukiem w 1938 roku nakładem Towarzystwa Przyjaciół Grochowa /T.P.G./.

Pracując społecznie na rzecz Warszawy, a w szczególności na rzecz Dzielnicy Grochów, jako długoletni działacz Towarzystwa Przyjaciół Grochowa, Józef Poliński organizował i prowadził w okresie międzywojennym prace zmierzające do podniesienia kulturalnego, zdrowotnego, gospodarczego i etycznego obrazu Warszawy.

Wraz z innymi działaczami Towarzystwa Przyjaciół Grochowa, Józef Poliński przyczynił się do modernizacji ulicy Grochowskiej, ułożenia drugiej nitki tramwajowej na tej ulicy, instalacji kanalizacyjnej i wodociągowej oraz gazowej, położenia głównych kabli elektrycznych i elektryfikacji Grochowa, budowy Alei Waszyngtona, położenia twardej nawierzchni na niektórych ulicach, modernizacji Parku im. Ignacego Paderewskiego, budowy kilkunastu szkół (do roku 1916 na Grochowie był tylko jeden, mały, parterowy i drewniany budynek szkolny przy ul. Grochowskiej 76, naznaczony dwugłowym orłem rosyjskim i napisem w języku rosyjskim „Kazionnoje Sielskoje Grochowskoje Naczalnoje Uczyliszcze"), czytelni publicznej im. Adama Asnyka, stadionu sportowego „Orzeł" przy ul. Podskarbinskiej, budowy Miejskiego Ośrodka Zdrowia przy ul. Grochowskiej 36, uruchomienia komunikacji autobusowej z Grochowa Aleją Waszyngtona do Śródmieścia, budowy linii tramwajowej nr 23 z Grochowa do Placu Krasińskich, budowy Świątyni Bożego Ciała na Kamionku, budowy Kościoła - Pomnika Najczystrzego Serca Maryi przy ul. Chłopickiego /obok Placu Szembeka/, rozpoczęcie prac przygotowawczych do budowy Domu Oświaty i Kultury im. Marszałka Piłsudskiego przy ul. Podskarbińskicj oraz wielu innych obiektów użyteczności publicznej.

W   trosce   o  młodych   mieszkańców Grochowa pochodzących z ubogich rodzin, Józef Poliński jako członek komisji Towarzystwa Przyjaciół Grochowa, organizował zbiórkę pieniędzy na dożywianie dzieci w szkołach.

W 1932 r. razem z innymi był organizatorem zgromadzenia mieszkańców Grochowa. Wiec ten przyczynił się do odebrania Francuskiemu Towarzystwu Elektryczności koncesji na dostawę prądu elektrycznego dla Warszawy i przejęcia w 1936 r. warszawskiej elektrowni na Powiślu przez miasto Warszawę. Ze względu na zawyżenie przez to Towarzystwo ceny za dostawę energii elektrycznej, ilość gospodarstw domowych korzystających z prądu była bardzo mała.

W wyniku interwencji Józefa Polińskiego działającego w imieniu Towarzystwa Przyjaciół Grochowa, Dyrekcja Wodociągów i Kanalizacji w Warszawie uruchomiła na terenie Grochowa pięć ulicznych punktów czerpania zdrowej wody wodociągowej, gdyż znajdujące się tutaj studnie dawały wodę nie nadającą się do picia.

Uruchomienie Miejskiego Ośrodka Zdrowia będącego Stacją Higieny Zapobiegawczej przy ul. Grochowskiej oraz inne działanie Towarzystwa Przyjaciół Grochowa doprowadziło do znacznego zmniejszenia umieralności w dzielnicy Warszawa-Grochów. Liczba zgonów z 26,5 osób na 1000 mieszkańców Grochowa w 1920 roku spadła w 1931 r. do 10,3 osób.

Działając społecznie, przyczynił się do upamiętnienia historycznych miejsc znajdujących się na terenie Grochowa. 11 marca 1931 r. położony został kamień węgielny pod budowę Pomnika Mauzoleum dla uczczenia setnej rocznicy Bitwy o Olszynkę Grochowską.

W 1938 roku Józef Poliński został radnym Rady Miejskiej Warszawy.

W okresie międzywojennym za swą pracę społeczną na rzecz Warszawy i za patriotyczną młodzieńczą działalność na rzecz Mowy Ojczystej za czasów zaboru rosyjskiego, Józef Poliński był wielokrotnie odznaczany, np.: w 1930 r. otrzymał medal „Za Walkę o Szkołę Polską" i srebrny Krzyż Zasługi.

Przechowywane przez rodzinę pamiątki po nim uległy zniszczeniu podczas II wojny światowej i Powstania Warszawskiego oraz po rozebraniu w 1954 r. jego domu rodzinnego przy ul. Kobielskiej 58.

Podczas okupacji niemieckiej Józef Poliński działał aktywnie w „podziemnych" strukturach Armii Krajowej. W jego domu odbywały się tajne zebrania członków AK.

W 1942 r. Józef Poliński został aresztowany przez gestapo. Po przesłuchaniach w Alei Szucha i pobycie w więzieniu na Pawiaku, wywieziony został do obozu koncentracyjnego w Majdanku. Po zapłaceniu „okupu" przez rodzinę, wrócił stamtąd wyczerpany nerwowo i ciężko chory. Po wyleczeniu, ponownie podjął działalność konspiracyjną przeciw okupantowi.

W czasie niemieckiego terroru ukrywał w swym domu Żydów. Przez długi okres czasu w piwnicy jego domu pod schodami, ukrywał się 15-letni syn szewca z ul. Kobielskiej. Chłopiec ten nocami wychodził na spacer do ogrodu. Fakt ten przypominała sobie 16-letnia wówczas córka Józefa Polińskiego, Zofia Polińska-Strzałkowska. Pamiętała również fakt zamieszkania w ich domu pod zmienionymi nazwiskami, dwóch kobiet narodowości żydowskiej: pani Domysławskiej wraz z córką Ritą. Druga córka ukrywała się u sióstr zakonnych przy ul. Poznańskiej.

1 sierpnia 1944 r. w dzień wybuchu Powstania Warszawskiego, Józef Poliński pożegnał się z rodziną i wyszedł z domu, mówiąc, że wróci za trzy tygodnie. Już do niego nie wrócił. Widziany był na Starym Mieście z opaską powstańczą. Poległ, walcząc jako żołnierz AK w Powstaniu Warszawskim. Uznany został sądownie za zmarłego. Nie odnaleziono nigdy jego grobu.

Józef Poliński swą działalnością patriotyczną i społeczną zapisał się trwale w historii Warszawy, a w szczególności Dzielnicy Warszawa Grochów. Na pracę społeczną na rzecz rozwoju Grochowa poświęcił wiele lat pracy, wysiłku, mobilizując własnym przykładem innych do pracy społecznej.
Zarząd Główny i Oddział Grochów Towarzystwa Przyjaciół Warszawy oraz Rodzina Józefa Polińskiego w celu zachowania pamięci o nim, wystąpiły do władz Warszawy z wnioskami o umieszczenie na terenie Grochowa symboli upamiętniających postać tego Warszawianina.

W 2000 roku parkowi przy ul. Szaserów nadano im. Józefa Polińskiego a dwa lata później został odsłonięty w tym parku głaz pamiątkowy poświęcony Józefowi Polińskiemu.


Towarzystwo Przyjaciół Warszawy
Oddział Grochów

Przedstawiciel rodziny Józefa Polińskiego
Ludwik Borowski


Więcej na ten temat



Dodaj komentarz

Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu. Twoja-Praga.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii

Polub nasz fanpage i bądź na bieżąco

Polecamy

Bezpłatne ogłoszenia