Strzelecka

Ulica Strzelecka w WarszawieUlica Strzelecka na Nowej Pradze w dzielnicy Praga Północ w Warszawie biegnie od ulicy Konopackiej do ulicy Szwedzkiej.

Jest jedną z najstarszych ulic Pragi, jej historia sięga aż 1792 roku (por. K. Handke "Słownik nazewnictwa Warszawy"). Istniała już w czasach napoleońskich wewnątrz fortyfikacji, choć bliżej Wisły, w miejscu obecnej Ratuszowej. Była wtedy drogą prowadzącą od końca Targowej do wojskowych instalacji, fortów i strzelnic - stąd wywodzi się jej nazwa.

W okresie Królestwa Kongresowego pojawia się w wykazie ulic i biegnie w okolicach dzisiejszego ZOO.

W czasie, kiedy powstawała Nowa Praga, podczas parcelacji gruntów Strzelecką przesunięto nieco na wschód i ulokowano między obecnymi ulicami: Konopacką i Szwedzką.

W latach 1861-6 pod nr 11/13 na rogu z ulicą Środkową powstał dom Ksawerego Konopackiego, założyciela Nowej Pragi. Wtedy to ulica uzyskała duże znaczenie razem z Wileńską i Szwedzką, odróżniając się murowanymi kamienicami i swoistą "elitarnością" od większości ulic sąsiedniego Targówka, Szmulek, Pelcowizny. W wielokondygnacyjnych kamienicach zamieszkiwali pracownicy kolei, zakładów przemysłowych, rzemieślniczych.

w 1905 roku w narożniku ulicy Szwedzkiej i Środkowej zostały wzniesione monumentalne, trzypiętrowe hale fabryczne o dekoracyjnych elewacjach użytkowane przez - Towarzystwo Akcyjne Fabryki Lamp - Bracia Brunner, Hugo Schneider i R. Ditmar. Wjazd do fabryki mieścił się przy końcu Strzeleckiej.

Zawsze w przeciwieństwie do ulic Wileńskiej czy Szwedzkiej, zachowywała Strzelecka swoją zaciszność. Było tu stosunkowo niewiele sklepów. Jedyne, większe przed wojną to: pod nr 29 "delikatesy" Leona Bronca, mydlarnia Wawrzyńczaka pod nr 33.

W 1972 roku pod nr 16 zbudowano budynek Przedszkola nr 167.

W latach 2000-2004 Towarzystwo Budownictwa Społecznego Praga Północ pod nr 21/25 i 27/29 wzniosło budynki mieszkalne.

W 2007 roku pod nr 1 firma Unidevelopment oddała do użytku budynek mieszkalny z 28 lokalami mieszkalnymi i garażami w poziomie parteru i podziemia.


przy ul. Strzeleckiej. Po opuszczeniu terenu przez kupców w grudniu 2015

1 marca 2020 roku po dwóch latach prac adaptacyjnych została otwarta dla zwiedzających Izba Pamięci "Strzelecka 8" - poświęcona więźniom aresztu Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego.

W czerwcu 2020 roku pod nr 26 powstał mural "Bazar Puchalskiego i Domańskiego", zaś w listopadzie 2020 roku na ścianie kamienicy pod nr 5 powstał w ramach festiwalu Street Art Doping 2020 mural "Moonlight Wolf".

Na początku lutego 2021 roku rozpoczął się generalny remont przedszkola nr 167.

W 2022 roku w miejscu gdzie od lat 90. do grudnia 2015 istniała niewielki bazarek Towarzystwo Budownictwa Społecznego Praga Północ rozpoczęło budowę budynku z 29 lokali mieszkalnymi.


MP/TJ/DW

Ciekawostki

  • Rycina z widokiem ulicy Strzeleckiej z 1866/7 r.Najstarszy widok ulicy Strzeleckiej pochodzi z okresu 1866/67. Jest to prezentowana obok rycina ukazująca biegnącą w głąb Nowej Pragi ulicę (widok od obecnej ulicy 11 Listopada) oraz jej skrzyżowanie z poprzecznie biegnącą ulicą Środkową.
    Nocą 31 VIII na 1 IX 1892 roku wybuchł na posesji nr 1 wielki pożar. Jak donosiły gazety, ogień zaprószyli wieczorem chłopcy palący po kryjomu papierosy w jednej z komórek. Łącznie ucierpiało kilkanaście drewnianych posesji.
  • Mydlarnia Wawrzyńczaka pod nr 33 dysponowała pierwszym w tych stronach telefonem, dostępnym dla szerszej publiczności.
  • Strzelecka 8- dawna Środkowa 13... Jasna kamienica z XIX wieku pamięta te straszne, jakże niechlubne wydarzenia stosunkowo niedawnej historii. Już w 1945 r. zajął ją Urząd Bezpieczeństwa Publicznego. "Początkowo na mieszkania dla swoich pracowników, ale z chwilą przeludnienia więzienia przy Sierakowskiego jej piwnice zamieniono na cele" - pisze w jednym z artykułów cyklu "Praga nieznana" Maria Terlecka. Nieopodal, po sąsiedzku przy Strzeleckiej 10/12 urzędowało już NKWD. Na lewym brzegu rzeki trwało powstanie, a tu od wyzwolenia Pragi w dniu 14 września więziono ludzi w imię "nowej, komunistycznej wiary" - zarówno Polaków jak i Niemców. Więziono też tych, których nazwiska brzmiały obco. Tu przywieziono z Pruszkowa, podstępnie aresztowanych Okulickiego, Jankowskiego i Pużaka - trzech z szesnastu działaczy podziemnego Państwa Polskiego, podległych w czasie wojny rządowi Rzeczpospolitej Polskiej na emigracji. Tu przetrzymywano ich do czasu przewiezienia do Moskwy, aby skazać w bezprawnym procesie, zwanym "procesem szesnastu". Jeszcze zachowały się ślady w piwnicach kamienicy: numery celi, nazwiska. "(...) Od lewej były cele mężczyzn - pisze dalej pani Terlecka - po prawej - kobiet oraz kuchnia, w której spały na piętrowej pryczy. (...) Na posiłki doprowadzano więźniów na Sierakowskiego, ale gotowano też i tu. Kuchnia to obecna piwnica nr 44. (...) Okna cel kobiecych wychodziły na podwórko, mężczyzn na ulicę. Więźniowie w ciągu dnia pracowali na mieście. Jeśli któryś więzień umierał - to anonimowo. (...) Los niektórych więźniów miał epilog na Cmentarzu Bródzieńskim. (...) Zmarłych chowano byle jak, w nocy, zawiniętych w koc. Nie ma tu ani krzyża, ani znaku, ani mogił. (...) Rodziny przeważnie nie znały ich losów.(...) Na Strzeleckiej 8 wszystko teraz wygląda inaczej, bo pomieszczenia więzienne podzielono na małe, lokatorskie piwniczki (...)."
    Do dziś żyją ludzie pamiętający tamte czasy. Niektórzy z nich twierdzą, że na podwórzu był mur, pod którym wykonywano wyroki śmierci, że znajdowała się tu również szubienica, a na środku podwórka pochowane są szczątki zamęczonych na śmierć ofiar powojennej władzy.
  • Do 12 kwietnia 1954 r. taką nazwę nosiła dzisiejsza ul. Muszkieterów a do 5 maja 1960 r. ul. Krokwi.
  • Obecnie dom Ksawerego Konopackiego nazywany nieco na wyrost pałacykiem Konopackiego jest w stanie ruiny. Pojawiające się pomysły wykorzystania go do celów muzealnych nie są realizowane...


Więcej na ten temat


Obiekty


Firmy i Instytucje


Galeria



Wasze komentarze

64x64

Maria napisał:

Przedszkole nr 167 Strzelecka 16 poszukuje starych fotografii tego miejsca gdzie obecnie stoi budynek
2015-01-04 16:48

Dodaj komentarz

Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu. Twoja-Praga.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii

Polub nasz fanpage i bądź na bieżąco

Polecamy

Bezpłatne ogłoszenia