Stalownia Praska - Zbrojownia nr 2

Utworzenie Stalowni na Pradze było związane z rozwojem przemysłu na ziemiach polskich w drugiej połowie XIX wieku.

Bezpośrednią przyczyną powstania Warszawskiej Fabryki Stali było zamówienie złożone przez władze rosyjskie na 500 wagonów w warszawskiej fabryce Lilpop, Rau i Loewenstein. Oprócz tego miał on wyprodukować 600 tys. pudów szyn stalowych (1 pud to 16,38 kg). Aby podołać tak ogromnemu zamówieniu, zdecydowano się zbudować zakład przystosowany do produkcji szyn kolejowych i części do wagonów. Na lokalizację wybrano miejsce niedaleko Kolei Petersburskiej i Nadwiślańskiej.

Budowę rozpoczęto 1 kwietnia 1878 roku. Tempo prac było imponujące i już w następnym roku rozpoczęła się produkcja. Właścicielem stalowni było Towarzystwo Akcyjne Warszawskiej Fabryki Stali. Zatrudnienie w zakładzie znalazło początkowo 800 robotników pracujących na dwie zmiany. W okresie największego rozwoju pracowało tu ponad 1100 osób. Przy zakładzie zbudowano domy czynszowe dla robotników i szkoły dla ich dzieci. Fabryka przynosiła duże dochody.

Jednak w 1888 roku nastąpił kryzys związany z wprowadzeniem wysokiego cła na surowce sprowadzane z zagranicy. Stalownię przeniesiono do Jekaterynosławia, a w 1890 roku puste hale przejęło wojsko rosyjskie, zakładając w nich warsztaty artyleryjskie.

Po odzyskaniu niepodległości budynki dawnej stalowni przejęło Wojsko Polskie, organizując tu Zbrojownię nr 2, która otwarta została w maju 1920 roku.

W okresie międzywojennym jednym z większych zakładów na warszawskiej Pradze była Zbrojownia nr 2, położona na końcu ulicy Stalowej, nieopodal stacji nieistniejącej już dziś wąskotorowej kolejki mareckiej. Remontowano tu sprzęt wojskowy i produkowano do niego części. Dziś budynki dawnej zbrojowni stoją opustoszałe i zapomniane.

Początkowo remontowano w niej sprzęt wojskowy, a niebawem rozpoczęto również produkcję. W przeciwieństwie do czasów współczesnych w przedwojennym przemyśle zbrojeniowym praca była pewna i stosunkowo dobrze płatna, dlatego tak ją ceniono. W latach dwudziestych wytwarzano tu części do dział artyleryjskich i karabinów. W 1927 roku zakłady zatrudniały 888 pracowników, a tuż przed wybuchem II wojny światowej zatrudnienie wzrosło do 1200 osób.

W latach trzydziestych produkcję rozszerzono o stojaki do karabinów maszynowych, pomosty do dział, skrzynie do transportu amunicji i wiele innych elementów wojskowego wyposażenia. Oprócz tego prowadzono bieżące remonty armat, karabinów i sprzętu optycznego. Do lekkich czołgów polskiej produkcji montowano uzbrojenie strzelnicze. Praska zbrojownia w okresie II Rzeczypospolitej należała do największych w Polsce wojskowych zakładów remontowych. To już jednak historia, którą pamiętają nieliczni mieszkańcy warszawskiej Pragi.

Po wojnie przez długie lata budynki dawnej zbrojowni użytkowało wojsko.

W ostatnich latach teraz dawnej stalowni otoczone wysokim murem jest dzierżawiony, m.in. przez hurtownie.

Obecnie Agencja Mienia Wojskowego wystawiła cały ten ten na sprzedaż. Chętnego nadal brak...

AK/DW/TJ

Ciekawostki>

Na jednym z budynków zachowała się płaskorzeźba przedstawiająca skrzyżowane lufy armatnie - znak firmowy dawnej zbrojowni.
Lokalizację zakładów jeszcze w XIX w. przedstawiano następująco: "( ..) leży w powiecie warszawskim gm. Bródno we wsi Nowa Praga przy połączeniu drogi żelaznej Petersbursko - Warszawskiej, Obwodowej i Nadwiślańskiej".
20 października 2011 r. na terenie dawnej stalowni wybuchł pożar w wyniku którego spaleniu uległ dach jednego z budynków.

Stalownia Praska - Zbrojownia nr 2

Ciekawostki>

Więcej na ten temat

Galeria

Baza firm (3312)

Baza instytucji

Polecamy

Bezpłatne ogłoszenia

O nas

Nawigacja

Patronaty

Konto