Konferencja naukowa "Odkrywanie żydowskiej Pragi"

05.11.2012

Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma organizuje 6 listopada 2012 roku jednodniową konferencję naukową pt. „Odkrywanie żydowskiej Pragi”.

Na stołecznym prawym brzegu Wisły przez długi czas istniało odrębne miasto, zawsze jednak ściśle powiązane z Warszawą. Bodaj ostatnim aktem likwidacji tej formalnej odrębności było połączenie praskiej i warszawskiej gminy żydowskiej, które nastąpiło dopiero w latach 70. XIX wieku, choć nie miało to już wówczas większego praktycznego znaczenia, bowiem w tym czasie wszystkie instytucje żydowskie były utrzymywane przez stołeczny Zarząd Gminy Starozakonnych. Niemniej, początki stałej obecności Żydów w Warszawie i początki ich tutejszego samorządu w epoce nowożytnej nierozerwalnie związane są właśnie z Pragą. Tu też w okresie staropolskim wielokrotnie znajdowali schronienie Żydzi wypędzani z Warszawy, legitymującej się przywilejemde non tolerandis Iudaeis. Prascy wyznawcy religii mojżeszowej aktywnie uczestniczyli w rozwoju tej części miasta, wnosząc również daninę krwi w jej obronie, m.in. w czasie słynnej listopadowej rzezi w dobie insurekcji kościuszkowskiej.

Ta część miasta – jak wiadomo – w wielu dziedzinach zachowała swą lokalną specyfikę, wyraźnie odróżniając się od reszty metropolii. Niemal do naszych czasów, a już z całą pewnością do 1939 roku, nosiła na sobie piętno peryferii, które jednak zapładniały wyobraźnię swą odmiennością, by nie rzec – egzotyką. Dziś na tych podstawach dokonuje się proces rewitalizacji Pragi, która wręcz staje się modna. Równocześnie rośnie zainteresowanie dziejami prawobrzeżnej Warszawy, która już nawet doczekała się powołania własnego muzeum historycznego (Muzeum Warszawskiej Pragi) i co prawda nieformalnego, ale cieszącego się wielką popularnością Praskiego Otwartego Samozwańczego Uniwersytetu Latającego, a wpisującego się w bardzo warszawską tradycję.

Czas więc, by zacząć odkrywać także żydowską Pragę. Ona również miała swoją bardzo czytelną specyfikę, pod pewnymi względami mocno odbiegającą od tego, co można było obserwować w innych częściach miasta. Tutejszy cmentarz, który był pierwszym i przez długi czas jedynym żydowskim miejscem pochówku w stolicy, z czasem stał się nekropolią na której odbywały się pogrzeby głównie uboższych wyznawców religii mojżeszowej, a większość z nich — bezpłatnie.

W wyborach do samorządu wyznaniowego mieszkańcy Pragi bardzo często stawali osobno, powołując własne komitety elekcyjne i tworząc odrębne koalicje. Dominantę tutejszego kolorytu stanowili ludzie ubodzy, mocno związani z tradycyjnymi wartościami, w tym liczni chasydzi, ale nie brakowało też instytucji związanych z nowoczesną kulturą świecką. Symbolami tej różnorodności mogłyby być ortodoksyjna synagoga, zwana Rotundą (dziś nieistniejąca) oraz Żydowski Dom Akademicki (od 1939 roku nie będący przytuliskiem studenckim).

Konferencja zorganizowana przez działający w Żydowskim Instytucie Historycznym Zakład Varsavianistyczny odbywać się będzie pod honorowym patronatem Prezydent Warszawy oraz Dzielnic Pragi Południe i Pragi Północ m.st. Warszawy.

PROGRAM

10–10.30 Otwarcie konferencji

10.30–10.55 Paweł Fijałkowski (ŻIH),Społeczność żydowska, jako składnik zróżnicowania etnicznego i wyznaniowego Pragi w XVII–XIX wieku.

10.55–11.20 Hanna Węgrzynek (ŻIH),Socjotopografia skupiska żydowskiego na Pradze w u schyłku XVIII wieku.

11.20–11.55 Małgorzata Karpińska (Uniwersytet Warszawski),Żydowski margines społeczny na warszawskiej Pradze 1815–1831. Uwarunkowania, specyfika.

11.55–12.15 Dyskusja

12.15–12.35 Przerwa

12.35–13.00 Zofia Borzymińska (ŻIH),Szmul Zbytkower i jego Chewra Kadisza (Święte Bractwo).

13.00–13.25 Anna Wiernicka”Proszę także o cichy pochówek na moim cmentarzu w Pradze”. Krótka opowieść o Judycie Jakubowiczowej.

13.25–13.50 Eleonora Bergman (ŻIH),Pierwsza warszawska synagoga gminna.

13.50–14.10 Dyskusja

14.10–15.10 Przerwa

15.10–15.35 Rafał Żebrowski (ŻIH),Gaon Menachem Ziemba, zwany Prager.

15.35–16.00 Marta Rzepecka-Aleksiejuk (Ekspozytura Archiwum Państwowego m. st. Warszawy w Milanówku),Żydowskie domy modlitwy na Pradze na przełomie XIX i XX wieku.

16.00–16.25 Jarosław Zieliński (Miesięcznik „Stolica”),Budynki mieszkalne i ich właściciele w rejonie ulic Targowej, Ząbkowskiej i Brzeskiej od XVIII do XX wieku.

16.25–16.45 Dyskusja

KOMUNIKATY:

16.45–17.00 Jarosław Kaczorowski,Praski Samozwańczy Uniwersytet Latający.

17.00–17.15 Jolanta Wiśniewska (Muzeum Warszawskiej Pragi),Problematyka praskich Żydów w projekcie Muzeum Warszawskiej Pragi.

17.15–17.30 Katarzyna Kuzko-Zwierz (Muzeum Warszawskiej Pragi),Wspomnienia o żydowskich sąsiadach – z archiwum historii mówionej Muzeum Warszawskiej Pragi.

17.30–17.45 Podsumowanie i zamknięcie konferencji

Organizator: Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma

Miejsce: ŻIH, ul. Tłomackie 3/5, sala w „Błękitnym Wieżowcu”, pl. Bankowy 2, wejście od ul. Tłomackie

Patronat honorowy:
Prezydent m.st. Warszawy
Dzielnica Praga Południe
Dzielnica Praga Północ

Patronat medialny:
Miesięcznik „Stolica”

mat. org.

Dodaj komentarz

Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu. Twoja-Praga.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii

Konferencja naukowa "Odkrywanie żydowskiej Pragi"

Dodaj komentarz

Najnowsze informacje

Przed nami dwa etapy frezowania jednego pasa ulicy Grochowskiej

Grudzień 2023 w Domu Kultury "Praga"

Biblioteka przy Strzeleckiej 21/25 kończy działalność. Dziś ostatni dzień

Strony internetowe Warszawa - zaistniej w cyberświecie

Plac Hallera: Park linowy nową atrakcją na placu zabaw

13. rodziny niedźwiedzi polarnych, Gregora i Aleuta

Najczęściej czytane

Wszyscy mieszkańcy Mińskiej 33 muszą się wyprowadzić. Termin mija dziś...

Grochowska piekarnia do wyburzenia?

Koniec parkowania "po skosie" zaskoczył mieszkańców "małej" al. Waszyngtona

Dawne nazwy ulic na Grochowie

Czekoladowy weekend w fabryce Wedla

Niosła pomoc. Została ukarana

Polub nasz fanpage i bądź na bieżąco

Baza firm (3308)

Baza instytucji

Polecamy

Bezpłatne ogłoszenia

O nas

Nawigacja

Patronaty

Konto