Pomnik Budowy Szosy Brzeskiej

Pomnik Budowy Szosy Brzeskiej to obelisk, którego ustawienie zawdzięczamy Stanisławowi Staszicowi został ustawiony przy ulicy Grochowskiej na Grochowie w dzielnicy Praga Południe w Warszawie.

To właśnie on podjął decyzję o uczczeniu w ten sposób ukończenia budowy brukowanej szosy łączącej Warszawę z Brześciem. Prace były prowadzone w latach 1820-1823 a uroczystość odsłonięcia Pomnika Pracy – bo takim mianem również bywa określany – odbyła się dwa lata później. W ceremonii brali udział – oprócz zaproszonych oficjeli – także robotnicy, których wielkiemu wysiłkowi zawdzięczamy tak szybkie ukończenie tego wymagającego przedsięwzięcia.

Znakomitą część prac rzeźbiarskich przy pomniku wykonał artysta Paweł Maliński. Jego całkowita wysokość to ok. 14 metrów. Z przedniej strony obelisku umieszczono datę sfinalizowania budowy traktu. W ówczesnych czasach stanowił on ogromy krok do przodu w celu usprawnienia komunikacji Królestwa Polskiego z sąsiadami. Chodziło przede wszystkim o zwiększenie obrotów na rynku rosyjskim. Wraz z upływem czasu pierwotny wygląd pomnika ulegał pewnym modyfikacjom. Usunięto m.in. herby Królestwa Polskiego oraz napis wychwalający rosyjskiego cara.

Na cały obelisk składa się 6 płaskorzeźb ukazujących kolejne etapy powstawania drogi począwszy od produkowania kostki a na obrazku z gotowym traktem skończywszy. Południową stronę pomnika zdobią panoramy Warszawy, Brześcia i Siedlec. Dzieło wieńczą napisy po polsku i łacinie informujące o stworzeniu „nakładem narodu z głazów ubitego” traktu o długości 178 sążni. Pomnik znajduje się przy ul. Grochowskiej. Dokoła otoczony jest żelaznym łańcuchem, połączonym czterema słupami.

W lipcu 1965 decyzją nr B-166 został wpisany do rejestru zabytków.

Ostatnia gruntowna renowacja obelisku miała miejsce w 1984 roku. Wykorzystując technikę opracowaną przez Instytut Mechaniki Precyzyjnej w 1976 roku, zabezpieczono wówczas obelisk przed dalszą korozją jego żeliwnych elementów. Taki sam obiekt postawiono również w Terespolu, czyli – patrząc z naszej perspektywy – na zwieńczeniu traktu brzeskiego. W bieżącym roku obchodzimy okrągłą 185 rocznicę odsłonięcia pomnika.

smoooke/TP