Toggle navigation
Start
Info
Ciekawe miejsca
Informacje
Imprezy dla dzieci
Mieszkania
Komunikacja
Absurdy
Raport
Wycieczki po Pradze 2023
Sztuki teatralne
Wydarzenia
Wystawy
Archiwum
Praga
Dawna Praga
Detal
Handel
Fabryki Pragi
Historia Pragi
Kościoły Pragi
Kapliczki Pragi
Książki o Pradze
Ludzie Pragi
Miejsca
Nasza Praga
Parki na Pradze
Praskie pomniki
Sztuka
Ulice
Zabytki Pragi
Zagadki
Firmy
Instytucje
Bezpieczeństwo
Kultura
Organizacje
Służba zdrowia
Oświata
Urzędy
Wiara
Ogłoszenia
Kupię
Oddam
Sprzedam
Praca
Zamienię
Dodaj ogłoszenia
Galeria
Bliżej natury
Ciekawe miejsca
Inwestycje
Osiedla i ulice
Praskie spacery
Praskie zabytki
Wydarzenia na Pradze
Reklama
Kontakt
Strona główna
Info
Informacje
W cieniu Czterech Śpiących
Dodano: 14.09.2012, modyfikacja: 14.09.2012
Na naszych oczach władze Warszawy próbują odbudować na placu Wileńskim Pomnik Polsko-Radzieckiego Braterstwa Broni zwany potocznie pomnikiem „Czterech Śpiących”. Napis na cokole tego pomnika ma znowu sławić czyny armii, która przyniosła Polsce komunistyczną dyktaturę. Tymczasem na Pradze, a szczególnie w okolicach placu Wileńskiego roi się od miejsc, w których torturowano i mordowano żołnierzy podziemia niepodległościowego.
W dniu 14 września 1944 roku na Pragę weszły wojska Armii Radzieckiej oraz Ludowego Wojska Polskiego. Za nimi do miasta wkroczyło NKWD i oddziały Smiersz. Ich zadaniem było wykrywanie i zwalczanie członków narodowych konspiracyjnych struktur wojskowych i politycznych, nie akceptujących nowego proradzieckiego porządku i nie uznających zdominowanego przez komunistów Rządu Lubelskiego. Od razu rozpoczęło się też zajmowanie budynków pod siedziby tychże służb i do celów, które służby te miały realizować.
KORDEGARDA
Między 14 września 1944 roku a 17 stycznia 1945 roku, jak zauważa Hubert Kossowski ze Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, Praga stała się bezpośrednim zapleczem frontu a zadania sowieckich służb specjalnych były o wiele szersze. Na Pragę napływały osoby, które były członkami organizacji niepodległościowych i uniknęły wcześniejszego rozbrojenia oraz aresztowania. Na Pradze ukrywali się Powstańcy Warszawscy (zarówno z prawego, jak i lewego brzegu), uczestnicy Akcji „Burza”, żołnierze AK z 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty czy z Wileńszczyzny. Dlatego też jednym z pierwszych zadań NKWD było uszczelnienie granic Pragi. Patrole NKWD wyłapywały nad Wisłą osoby przeprawiające się z drugiego brzegu, a także przechodzące przez trakcje kolejowe otaczające Pragę lub wyskakujące z pociągów, gdy ten zwalniał. Jedno z takich miejsc znajdowało się w pobliżu dzisiejszego Ronda Żaba. Znajduje się tam tzw. górka rozrządowa, gdzie stacjonowały kompanie wartownicze NKWD. Schwytanych doprowadzano do pochodzącego z czasów carskich pofortecznego budynku przy ul.11-go Listopada 68 zwanego potocznie Kordegardą (dzisiaj zbieg ulic 11-go Listopada, Stolarskiej, Szwedzkiej). Budynek ma powierzchnię użytkową około 140 m2. W budynku tym rezydowały: prokuratura i Sowiecki Trybunał Wojenny (tzw.trojka). Śledztwa i wyroki były wykonywane na miejscu, a zwłoki zlikwidowanych grzebano nocami na poboczach nasypów kolejowych lub na pobliskim cmentarzu cholerycznym.
TOLEDO
Dla celów związanych z przetrzymywaniem, przesłuchiwaniem, torturowaniem i likwidowaniem schwytanych członków podziemia niepodległościowego, ale także dla tych których władza ludowa uznała za wrogów systemu i "ludu pracującego miast i wsi" stworzono przy dawnym zbiegu ul.Ratuszowej i 11-go Listopada (dzisiaj przy ul.Namysłowskiej) Karno- Śledcze Więzienie Warszawa III Praga. Więzienie to otrzymało potoczną nazwę Toledo. Od ulicy więzienie oddzielał mur o wysokości 3 m, z zasiekami z drutu kolczastego i szkłami sterczącymi do góry ostrzami. W narożnikach znajdowały się wieżyczki strażnicze z reflektorami. W 1951 r., na pierwszym piętrze od strony dziedzińca wewnętrznego umieszczono celę śmierci, kilka miesięcy później drugą. Wyroki śmierci wykonywano w specjalnie w tym celu stworzonym bunkrze. Następnie zwłoki chowano na terenie więziennym, w rowie, bez ubrania. Na przemian układano śmiecie, wapno i ludzkie ciała.
DYREKCJA KOLEI PAŃSTWOWYCH
(Wileńska 2/4 - Targowa 74)
W 1929 roku oddano do użytku budynek Dyrekcji Okręgowych Kolei Państwowych, które mieściły się tam do wybuchu wojny. Budowla była kompleksem siedmiu budynków. W czasie okupacji niemieckiej budynek był wykorzystywany przez Komendę Dzielnicową Policji Porządkowej. 1 sierpnia 1944 roku na kilka godzin został opanowany przez powstańców. Po zajęciu Pragi przez Armię Radziecką w budynku stacjonował 2 Batalion Strzelecki 2 Pułku Pogranicznego 64 Dywizji Wojsk Wewnętrznych NKWD. Pod ochroną NKWD znajdował się przywieziony do tego budynku z Lublina komunistyczny Rząd Tymczasowy oraz Krajowa Rada Narodowa pod Przewodnictwem Bolesława Bieruta (mosiężna tablica upamiętniająca obecność Bieruta w tym budynku została zdjęta dopiero kilka lat temu). W budynku tym urzędowali też funkcjonariusze UBP m.st. Warszawy, dopóki nie zajęli budynku przy Cyryla i Metodego 4.
CYRYLA I METODEGO 4
Budynek przy ul.Cyryla i Metodego powstał w latach 30-tych XX wieku, jako internat dla studentów teologii prawosławnej i związany był ze znajdującą się obok Cerkwią Św. Marii Magdaleny. Jednak 9 lutego 1945 roku decyzją Urzędu Kwaterunkowego budynek został zajęty przez jednostki Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego, które wcześniej były rozproszone w różnych częściach Pragi (m.in. w budynku Dyrekcji Kolei Państwowych przy Wileńskiej 2/4). Budynek składał się z 43 pokoi biurowych, trzech lokali mieszkalnych, sali świetlicowej, stołówki i sutereny, którą przerobiono na areszt. We wrześniu 1950 roku siedzibę stołecznej bezpieki przeprowadzono do budynku Pałacu Mostowskich.
W budynku przy Cyryla i Metodego 4 przetrzymywano schwytanych, przesłuchiwano, torturowano i mordowano.
HOTEL POLICJI
Budynek przy Sierakowskiego 7 powstał w 1926 roku jako Żydowski Dom Akademicki. Po 14 września 1944 roku budynek zajęło NKWD, a następnie przekazało go Wojewódzkiemu Urzędowi Bezpieczeństwa Publicznego, który funkcjonował tam w latach 1946 – 1954. W budynku przetrzymywano, torturowano i mordowano zatrzymanych. Jednym ze sposobów torturowania było wciskanie przesłuchiwanego nago w tzw. trumnę – wąski kanał w murze. Zdarzało się, że osoby zakatowane w trakcie przesłuchań dla upozorowania samobójstwa wyrzucano przez okna.
BUDYNEK LICEUM WŁADYSŁAWA IV
W piwnicach obecnego Liceum Władysława IV od strony ulicy Jagiellońskiej w latach 1944 -1945 mieścił się areszt sowieckiego kontrwywiadu – Smiersz. W wyżej położonych pomieszczeniach budynku wydawał wyroki sowiecki Trybunał Wojenny. Na dziedzińcu szkoły znajdował się drewniany barak oraz były wykopane doły przykryte drutem kolczastym, w których przetrzymywano podsądnych. Ofiary Trybunału Wojennego najprawdopodobniej do dnia dzisiejszego spoczywają na dziedzińcu Liceum.
RÓG STRZELECKIEJ I ŚRODKOWEJ
Na rogu ulic Strzeleckiej i Środkowej znajdują się dwa niepozorne, trzypiętrowe budynki.
W budynku przy Środkowej 13/15 znajdował się areszt i katownia. Budynek w latach 1944 – 1945 zajmowało NKWD (tutaj znajdowała się siedziba gen. Iwana Sierowa), a następnie przejął go Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego. Na piętrach budynku były stołówka i kwatery oprawców, na parterze pokoje przesłuchań, a w piwnicach były cele, na ścianach których do dnia dzisiejszego widnieją wydrapane nazwiska ofiar, modlitwy patriotyczne hasła, daty, nazwy miejscowości.
Z kolei w piwnicach budynku przy Strzeleckiej 8, nocą, wykonywano wyroki śmierci - zazwyczaj strzałem w tył głowy. Ciała zabitych chowano na dziedzińcu przed budynkiem. Obecnie mieszczą się tam garaże wybudowane w latach 70. Podczas ich budowy robotnicy odkopali ludzkie kości, ale komunistyczne władze chciały ukryć prawdę o przeszłości tego miejsca. Kości przysypano więc ziemią i zalano betonem. Prawdopodobnie leżą tam do dzisiaj.
Paweł Lisiecki
Więcej na ten temat
Praskie Karno-Śledcze Więzienie III "Toledo"
Dodaj komentarz
dowolny wyraz 6 literowy:
Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu. Twoja-Praga.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii
Najnowsze informacje
Konkurs na koncepcję Parku Naturalnego Golędzinów rozstrzygnięty
Plac Szembeka - Wiem, bo jestem stąd
Biuro Spraw Dekretowych szuka dawnych właścicieli Targowej 16
Fragment historycznego bruku dziś zniknął z ulicy Białostockiej
Niesamowita przygoda z Bluey w Promenadzie! Czas na wspólną zabawę!
Galeria Wileńska świętuje Dzień bez samochodu - finał kampanii EkoWileńska
Najczęściej czytane
Grochowska piekarnia do wyburzenia?
Dawne nazwy ulic na Grochowie
Czekoladowy weekend w fabryce Wedla
Niosła pomoc. Została ukarana
Zetną drzewa pod osiedle na Gocławiu
Gocław coraz bardziej skomunikowany
Polub nasz fanpage i bądź na bieżąco
Baza firm (3301)
Czas wolny
(115)
Dom i ogród
(131)
Dziecko
(130)
Edukacja
(71)
Finanse
(71)
Gastronomia
(473)
Motoryzacja
(330)
Noclegi
(26)
Sport
(66)
Ślub
(39)
Uroda
(177)
Usługi
(238)
Zakupy
(860)
Zdrowie
(461)
Zwierzaki
(21)
Dodaj firmę od 49zł
Baza instytucji
Bezpieczeństwo
Kultura
Organizacje
Służba zdrowia
Oświata
Urzędy
Wiara
Polecamy
Zagadki
Bezpłatne ogłoszenia
Kupię
Oddam
Sprzedam
Praca
Zamienię
Dodaj ogłoszenia
Polityka prywatności
Regulamin
Mapa strony
Patronaty
Start
Info
Praga
Firmy
Instytucje
Ogłoszenia
Galeria
Reklama
Kontakt
Login
Rejestracja
x
Info
Ciekawe miejsca
Informacje
Imprezy dla dzieci
Mieszkania
Komunikacja
Absurdy
Raport
Wycieczki po Pradze 2023
Sztuki teatralne
Wydarzenia
Wystawy
Archiwum
Praga
Dawna Praga
Detal
Handel
Fabryki Pragi
Historia Pragi
Kościoły Pragi
Kapliczki Pragi
Książki o Pradze
Ludzie Pragi
Miejsca
Nasza Praga
Parki na Pradze
Praskie pomniki
Sztuka
Ulice
Zabytki Pragi
Zagadki
Firmy
Instytucje
Bezpieczeństwo
Kultura
Organizacje
Służba zdrowia
Oświata
Urzędy
Wiara
Ogłoszenia
Kupię
Oddam
Sprzedam
Praca
Zamienię
Dodaj ogłoszenia
Galeria
Bliżej natury
Ciekawe miejsca
Inwestycje
Osiedla i ulice
Praskie spacery
Praskie zabytki
Wydarzenia na Pradze
Reklama
Kontakt