Praska Galeria Gwiazd

Praska Galeria Gwiazd przy ulicy Stalowej 14 Nowej Pradze w dzielnicy Praga Północ w Warszawie.

Praska Galerii Gwiazd upamiętniającej osoby zasłużone dla Pragi powstała na chodniku przed kamienicą przy Stalowej 14 jako zwycięski projekt zgłoszony w ramach budżetu obywatelskiego. Na galerię składają się wmurowane w chodnik ciemne gwiazdy. Na każdej jest napis Praga. Do tego w gwiazdach wpisano imiona i nazwiska zasłużonych, a także to, z czego zasłynęli.

Jej uroczyste odsłonięcie miało miejsce 30 września 2017 roku w trakcie Święto Ulicy Stalowej i Nowej Pragi - My StaLOVA.

Wstępnie lista osób do upamiętnia przedstawiała się następująco:

1. Stefan "Wiech" Wiechecki
2. Stanisław Grochowiak
3. Ksawery Konopacki
4. Julian Różycki
5. Władysław Sebyła
6. Michał i Maria Radziwiłłowie
7. ks. Ignacy Kłopotowski
8. Kazimierz "Dziadek" Lisiecki

Ostatecznie po przeprowadzonym głosowaniu lista uległa zmianie. I tak na Stalowej pojawył się nastepujące osoby:

KSAWERY KONOPACKI (ur. nn. - zm. ok. 1880) - założyciel Nowej Pragi. W 1844 r. nabył od Józefa Noskowskiego część folwarku Targówek, rozparcelował grunta, wytyczył ulice i założył nową osadę, zwaną początkowo od jego nazwiska Konopatczyzną (lub Konopaczyzną). Do dziś zachował się należący do niego murowany budynek przy ul. Strzeleckiej 11/13 (tzw. Pałacyk Konopackiego). O Ksawerym Konopackim wiemy niewiele. Badania Jarosława Zielińskiego wykazały, że był naczelnikiem Sekcji Wydziału Górnictwa przy Rządowej Komisji Przychodów i Skarbu. Zmarł przed 22 września 1880 r.

JULIAN RÓŻYCKI (1834-1919) - farmaceuta, przedsiębiorca, kupiec, społecznik. Był właścicielem dwóch praskich aptek oraz posesji przy ul. Targowej, Ząbkowskiej i Brzeskiej. Założył i prowadził laboratorium chemiczno-farmaceutyczne, wytwórnię sztucznych wód mineralnych, fabrykę plastrów chemicznych. Był głównym inicjatorem i udziałowcem Towarzystwa Budowy i Eksploatacji Dróg Żelaznych Podjazdowych, które zbudowało kolejkę marecką. Założył targowisko znane dziś jako Bazar Różyckiego - najstarszy czynny bazar współczesnej Warszawy. Angażował się w sprawy społeczne: przyczynił się do budowy w 1868 r. praskiego Szpitala Najświętszej Marii Panny oraz do otwarcia w 1885 r. gimnazjum męskiego na Pradze (późniejsze Gimnazjum i Liceum im. Władysława IV). Był m.in. opiekunem ochronki przy ul. Sprzecznej, ogródka dziecięcego przy dawnej Szerokiej, zorganizował praską Kasę Groszowych Oszczędności i Bezpłatną Czytelnię.

STEFAN WIECHECKI "WIECH" (1896-1979) - publicysta, satyryk, pisarz. Urodził się na warszawskiej Woli, ale przez wiele lat mieszkał na prawym brzegu Wisły. Najpierw na Pradze: od 1923 r. przy ul. Wileńskiej, potem przy Stalowej i Zygmuntowskiej (ob. al. Solidarności), a następnie do lat 60. XX w. na Saskiej Kępie: przy ul. Lipskiej i ul. Dąbrówki. Jego felietony pisane „gwarą warszawską", satyryczne obrazki z życia warszawiaków, to (zwłaszcza po wojnie) sytuacje zaobserwowane m.in. na Targówku, Pradze czy Szmulkach, gdzie ocalały fragmenty autentycznego miasta. Wśród wykreowanych przez Wiecha bohaterów literackich występowali często właśnie mieszkańcy prawobrzeżnych dzielnic (do najbardziej znanych postaci należy Teofil Piecyk, który ma dziś swoją ulicę na Targówku). Tuż po wojnie Stefan Wiechecki występował m.in. w praskim teatrzyku satyrycznym „Wróbelek Warszawski" przy ówczesnej Zygmuntowskiej 8 i miał wieczory autorskie w zajezdni tramwajowej przy ul. Inżynierskiej. Jego imieniem nazwano park na Targówku, bibliotekę publiczną przy Inżynierskiej 10, a na Stalowej 1 (gdzie mieszkał w 1.1930-1939) znajduje się dziś pamiątkowa tablica.

SABINA I WŁADYSŁAW SEBYŁOWIE - literaci. Władysław Sebyła (1902-1940) - poeta, krytyk literacki, tłumacz, członek grupy "Kwadryga", redaktor i współwydawca pisma „Kwadryga", laureat Złotego Wawrzynu Akademii Literackiej. Autor zbiorów wierszy: "Modlitwa", "Pieśni szczurołapa", "Koncert egotyczny", "Obrazy pamięci". Uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, ofiara Katynia - został zamordowany przez NKWD w Starobielsku w 1940 r. Na warszawskiej Pradze spędził ostatnie lata życia. Od 1932 r. mieszkał przy ul. Brzeskiej 5. Mieszkanie Sebyłów było w latach 30. XX w. ogniskiem życia literackiego, odwiedzanym przez znane postacie polskiej kultury (m.in. Gałczyński, Dobrowolski, Flukowski). Żoną Władysława Sebyły była Sabina z Krawczyńskich (1900-1980), prażanka z urodzenia, córka pracownika kolei, autorka wspomnieniowych książek: "Moja matka opowiada", "Okładka z Pegazem", "Notatki z prawobrzeżnej Warszawy". To ona ocaliła i przekazała do warszawskiego Muzeum Literatury spuściznę po poecie.

HELENA RZESZOTARSKA (1879-1976) - pedagog i wychowawca, założycielka i właścicielka szkoły żeńskiej na Pradze. Do Warszawy przyjechała z Petersburga. Po uzyskaniu dyplomu podjęła pracę jako nauczycielka na Powiślu, a potem na Pradze, w dwuklasowej szkole Gostomskiej przy dawnej ul. Nowostalowej 6. W1908 r. kupiła tę placówkę, przekształcając ją w prywatne polskie gimnazjum żeńskie. W1915 roku Gimnazjum przeniosło się do kamienicy przy ul. Konopackiej 4, gdzie Helena Rzeszotarska otworzyła także Szkołę Zawodową Żeńską. Wykładała język polski, francuski, przyrodę, matematykę i religię. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości szkoła Rzeszotarskiej działała najpierw jako 8-klasowe gimnazjum, potem jako zespół szkół nr 130. Placówka zawsze była dostępna dla uzdolnionych niezamożnych uczennic. W czasie okupacji organizowała tajne nauczanie. Wznowiła działalność po wyzwoleniu Pragi w 1944 r,, ale pięć lat później została upaństwowiona, a jej dawna właścicielka pozbawiona kierownictwa. Helena Rzeszotarska pozostała w nowej placówce jako nauczycielka języka polskiego - przeszła na emeryturę w 1953 r.

ANTONINA I JAN ŻABIŃSCY - "Sprawiedliwi Wśród Narodów Świata". Jan Żabiński (1897-1974) - zootechnik, zoolog, od 1929 r. dyrektor Warszawskiego Ogrodu Zoologicznego. Pod jego kierunkiem zoo na Pradze w 1.30. XX w. stało się nowoczesną placówką, notującą szereg osiągnięć w dziedzinie hodowli cennych zwierząt. Przez wiele lat w pracy dr. Żabińskiego wspierała żona - Antonina z d. Erdman (1908-1971), opiekunka zwierząt, autorka książek dla dzieci i młodzieży („Dżollly i s-ką", "Rysice", "Borsunio") oraz wspomnień („Ludzie i zwierzęta"). Po wybuchu II wojny światowej - mimo likwidacji ogrodu - Antonina i Jan Żabińscy pozostali na miejscu i zaangażowali się w akcję ratowania Żydów z warszawskiego getta. W willi Żabińskich i innych obiektach dawnego zoo znalazło schronienie około stu osób, z których większość przeżyła wojnę. Jan Żabiński, oficer AK, ciężko ranny w czasie powstania warszawskiego, trafił do niewoli niemieckiej. Po powrocie z niewoli w 1945 podjął pracę nad odbudową ze zniszczeń Warszawskiego Ogrodu Zoologicznego, ale w 1951 r. został zmuszony przez władze do rezygnacji z funkcji dyrektora. W1965 r. Antonina i Jan Żabińscy, jako Sprawiedliwi Wśród Narodów Świata, otrzymali medal Instytutu Yad Vashem i mają swoje drzewko w Jerozolimie.

HELENA I SZYMON SYRKUSOWIE - architekci. Szymon Syrkus (1893-1964) - jeden z najwybitniejszych przedstawicieli polskiego modernizmu, autor założeń społecznych podstaw i kształtowania osiedli mieszkaniowych, więzień Auschwitz. Wspólnie z żoną Heleną z Eliasbergów (1900-1982), również architektem, byli autorami projektów budynków mieszkalnych oraz osiedli mieszkaniowych w Warszawie, realizujących w architekturze szerokie programy społeczne. Po wojnie, od 1945 r. Szymon Syrkus zajmował się w Biurze Odbudowy Stolicy sprawami planowania przestrzennego. Syrkusowie opracowali m.in. plan rozwoju i zabudowy śródmieścia Pragi. Według ich projektu powstało pierwsze powojenne praskie osiedle - nazwane Osiedlem Praga I. Zrealizowane w latach 1949-1951 - mimo odstępstw wykonawczych, na które się nie zgadzali - do dziś pozostaje jedną z najwybitniejszych realizacji architektury mieszkaniowej na warszawskiej Pradze. W1993 r. zostało wpisane do rejestru zabytków.

MICHAŁ I MARIA RADZIWIŁŁOWIE - filantropi. Książę Michał Józef Piotr Radziwiłł (1853-1903) - syn Karola Radziwiłła i Jadwigi z Sobańskich. Jako zdolny administrator podniósł z ruiny zaniedbane dobra nieborowskie. Poeta i literat - publikował swoje utwory na łamach "Biblioteki Warszawskiej", której był redaktorem naczelnym. Zaangażował się w działania charytatywne, z czasem koncentrując się na terenie prawobrzeżnej Warszawy i jej przedmieściach. Jego działalność dobroczynną wspierała żona - Maria z Zawiszów Radziwiłłowa (1860-1930), która po śmierci męża przeniosła się do Warszawy i poświęciła aktywności filantropijnej, szczególnie na rzecz mieszkańców praskich dzielnic. Prowadziła ascetyczne życie, mieszkała w kamienicy przy ul. Brzeskiej 3. Dzięki fundacjom Michała i Marii Radziwiłłów powstała na Szmulowiźnie bazylika pw. Najświętszego Serca Jezusowego oraz budynek Niższego Seminarium Duchownego, a okolicę zaczęto nazywać Michałowem. Księżna Maria wspierała też wznoszenie świątyni na Kamionku, a także powstawanie nowych ośrodków parafialnych na Pelcowiźnie (kościoła pw. św. Jadwigi), Grochowie (kościoła Najczystszego Serca Maryi) i Bródnie (kościoła MB Różańcowej). Wsparła zapisem praskie gimnazjum męskie (późniejsze Gimnazjum im. Władysława IV). Fundowała szkółki i schroniska dla ubogiej młodzieży (m.in. przytułek Nazaret na Pradze oraz Dom Pracy na Nowym Bródnie).

Projekt został zrealizowany przez Zarząd Dróg Miejskich. Jego koszt wyniósł około 48 tys zł.

Więcej na ten temat

Ulica Stalowa

Obiekty

Stalowa 14

Dodaj komentarz

Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu. Twoja-Praga.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii

Praska Galeria Gwiazd

Więcej na ten temat

Obiekty

Dodaj komentarz

Najnowsze informacje

Niezwykła ławeczka stanęła w ogrodzie zoologicznym. Upamiętnia...

Krwawa bójka z użyciem siekiery i widelca

Byciem Polakiem to powód do dumy czy wstydu? Raport na temat typów...

Praski Koneser zwiększa obroty i liczbę najemców

Miasto za darmo rozda tysiące bratków i niezapominajek

Nowa kapliczka przy Siedleckiej 29 poświęcona!

Najczęściej czytane

Dworzec Wileński

Ujęcia wody oligoceńskiej na terenie Pragi Południe

Plac zabaw w Parku Skaryszewskim

Tężnia solankowa na Placu Hallera

Tężnia solankowa przy Floriańskiej

Wybieg niedźwiedzi brunatnych na Pradze

Polub nasz fanpage i bądź na bieżąco

Baza firm (3300)

Baza instytucji

Polecamy

Bezpłatne ogłoszenia

O nas

Nawigacja

Patronaty

Konto