Grób Rozalii Zamoyskiej

Za masywnym metalowym krzyżem, w podcieniu budynku przy ul. Wileńskiej 47 umieszczony jest kamień z wyrytą inskrypcją: "Tu leży Rozalia Zamoyska, umarła R. P. 1795".

O tajemniczej śmierci Rozalii wspominał każdy szanujący się przewodnik i tak w "Ilustrowanym przewodniku po Warszawie" z 1893 r. czytamy: "(...) z osobliwości Nowej Pragi, należy zaznaczyć ciekawy grobowiec znajdujący się przy ulicy niedaleko dworca kolejowego. Przed piętrowym domem oznaczonym Nr 47, w osobnem ogrodzeniu znajduje się wysoki krzyż drewniany, a pod nim leży okrągły, zwyczajny granit polny czerwonawy z napisem, wykutym w XVII wieku, jak przekonywuje charakter szryftu, tej treści: "Tu leży Rozalia Zamoyska, umarła r. p. 1795". Na wierzchu kamienia jest otwór, w którym zapewne niegdyś umieszczony był krzyżyk. Według podań, Zamoyska miała być tu zamordowana i przez zbrodniarzy głęboko w piasku zagrzebana; po odnalezieniu zwłok rodzina ten pomnik na grobie ofiary wystawiła. Najprawdopodobniejszym jest to, musiał tu być niegdyś cmentarz. Na sąsiednim bowiem placu stanowiącym niejako rynek Nowej Pragi, na który wychodzi ulica Wileńska, odkopują mnóstwo kości i mogił ludzkich. Jest to więc jakieś cmentarzysko, na krańcach którego może pochowano Zamoyską".

Jak podaje Franciszek Galiński w "Gawędach o Warszawie" z 1937 roku, początkowo mogiła szlachcianki znajdowała się na Wileńskiej, ale z czasem rodzina zdecydowała się przenieść jej ciało do grobowców rodzinnych. Pozostał nagrobek, który otoczony drewnianym płotkiem znajdował się pierwotnie przed piętrowym domem przy Wileńskiej 33. Mogiłę przesunięto przed 1934 r., gdy w jej miejscu postanowiono zbudować narożną stację benzynową.

Gdy na początku lat 90. został wybudowany w tym miejscu budynek, tę najstarszą pamiątką na Nowej Pradze pochodząca jeszcze z czasów sprzed utworzenia dzielnicy udało się szczęśliwie zachować tworząc dla niej odpowiedni podcień dla grobu.

Więcej na ten temat

Ulica Wileńska

Obiekty

Galeria

Wasze komentarze

2019-08-04 18:44 Joanna Cortes napisał:

Pierwsza wiadomość o grobowcu była z 1897, mogły wtedy być inne numery domów przy Wileńskiej. Jak by nie patrzeć - ciekawe...

2016-11-27 13:40 Jarosław Zieliński napisał:

Skoro nagrobek przed 1934 r. przesunięto sprzed posesji nr 33 pod nr 47, to dlaczego przywoływany przewodnik z 1893 r. wymienia ten drugi adres? Przecież to sprzeczność!