Warszawska Wytwórnia Wódek „Koneser"

Zbudowana z charakterystycznej czerwonej cegły w stylu neogotyckim w 1897 roku fabryka stanowi jeden z najciekawszych zabytków przemysłowych Pragi. Posiada ona bardzo bogatą historię.

Sam pomysł powstania fabryki wynikł z inicjatywy Warszawskiego Towarzystwa Oczyszczania i Sprzedaży Spirytusu. Jego właściciele podjęli zobowiązanie oczyszczania blisko miliona wiader spirytusu rocznie. Warto podkreślić, że ówczesna wytwórnia wódek „Koneser” nie składała się wyłącznie z samych hal produkcyjnych. Był to bardzo rozbudowany kompleks budynków różnego przeznaczenia, które umożliwiały pracownikom fabryki bezproblemowe funkcjonowanie. Na terenie całego kompleksu można było znaleźć różnego rodzaju magazyny, warsztaty, ale także budynki mieszkalne oraz szkołę. Sama fabryka należała do jednych z najbardziej rozwiniętych zakładów pod względem technologicznym. Nowatorskie rozwiązania zastosowane w zwanym przez warszawiaków „Monopolu” plasowały wytwórnię wódek bardzo wysoko pod względem rozwinięcia procesu technologicznego.

Prawdziwy rozkwit wytwórnia wódek „Koneser” przeżywała w okresie dwudziestolecia międzywojennego, kiedy to liczba pracowników przekroczyła 400 osób. W obszarze produkcji znajdowały się różnego rodzaju artykuły takie jak: wódki czyste, gatunkowe, a także denaturaty. Fabryka był w stanie produkować nawet do ćwierć miliona butelek alkoholu w ciągu doby. Popularny „Monopol” produkował takie trunki jak: wódka „Luksusowa”, „Wyborowa”, czy „Żytniówka”. Warto dodać iż woda oligoceńska używana do produkcji praskich wódek była czerpana aż z głębokości 260 m.

Sytuację wytwórni wódek bardzo skomplikował wybuch drugiej wojny światowej, kiedy to praktycznie zaprzestano działalności produkcyjnej. Sytuacja uległa drastycznemu pogorszeniu także w 1944 roku. Lekarstwem na poważną sytuację miał być plan odbudowy kompleksu powstały w powojennej Polsce, w 1947 roku. Przejęcie inwestycji przez Warszawskie Zakłady Przemysłu Spirytusowego „Polmos” poprawiło sytuację i możliwe było ponowne rozpoczęcie prac przy procesie produkcyjnym.

Po kilkudziesięciu latach działalności sytuacja „Monopolu” ponownie pogorszyła się. Było to spowodowane znacznym zmniejszeniem ilości produkowanych artykułów oraz pogarszającą się sytuacją finansową przedsiębiorstwa. Opracowano specjalny plan ratunkowy, który miałby wyciągnąć cały kompleks z poważnego kryzysu. W tym celu nastąpił proces przekształcania budynków w centrum kultury. Jednymi z wielu pomysłów na nową twarz wytwórni było wynajmowanie pomieszczeń pod galerie artystyczne, czy też przedstawienia teatralne. To właśnie teatr znalazł uznanie wśród społeczności. Dzisiaj na terenie fabryki działał przez kilka lat Teatr Wytwórnia oraz liczne galerie artystyczne i antykwariat warszawski. Znaleźć tam można różne ciekawe towary, które z całą pewnością zainteresują miłośników kultury. Wszystkie te, jak i inne inwestycje sprawiają, że kompleks staje się tętniącym życiem ośrodkiem kulturowym.

W 2008 roku na terenie dawnego zakładu ustawiono rzeźbę "Koń" autorstwa Jana Kubickiego.

BM/TP

Ciekawostki

Ciekawy fakt odnotowano podczas I wojny światowej gdy w Koneserze koszarowali Rosjanie. Gorzelnia wytwarzała wówczas ponad 12 mln wiader wódki rocznie. 10 sierpnia 1915 r., kiedy do Warszawy zbliżali się Niemcy, żołnierze rosyjscy dostali rozkaz zlikwidowania zapasów alkoholu, wylali więc na bruk ponad 10 mln litrów okowity. Rynsztoki ulicy Ząbkowskiej przez tydzień spływały wódką, z czego ochoczo korzystali okoliczni mieszkańcy...