Historyczna inscenizacja "Atak na Centralę Telefoniczną"

05.08.2017

W niedzielę, 6 sierpnia br. około godziny 14.00 odbędzie się rekonstrukcja wydarzeń sprzed 73 lat, gdy 1 sierpnia 1944 roku żołnierze Armii Krajowej zaatakowali i zdobyli "Małą PAST-ę", czyli budynek Centrali Telefonicznej przy Ząbkowskiej 15 (Brzeska 24).

Zdobycie Past-y 1 sierpnia 1944 r.

Program uroczystości w dniu 6 sierpnia 2017 r.

12.45 Zapraszamy do wspólnego śpiewania piosenek Powstańczych, prowadzenie Agnieszka Pawlik-Regulska, akompaniament Janusz Kania
13.00 Złożenie wieńców, zapalenie zniczy pod tablicą pamiątkową upamiętniającą zdobycie 1 sierpnia 1944 roku przez powstańców z 6-XXVI Obwodu AK Praga budynków centrali telefonicznej – Filia PAST-y
Przemówienia okolicznościowe, z prelekcją wystąpi Marcin Łaszczyński z warszawskiego Oddziału IPN
14.00 Inscenizacja historyczna „Atak na Centralę Telefoniczną”
14.30 Poczęstunek, wojskowa grochówka

Organizatorzy: Towarzystwo Miłośników Polskiej Tradycji i Kultury, Urząd Dzielnicy Praga Północ Miasta Stołecznego Warszawy, Grupa Historyczna „Niepodległość”, Grupa Historyczna Zgrupowanie „Radosław”, „Myśl Praska”.

Zdobycie PASTY-y

Zgrupowanie 1662 por. Pawła Jurczaka ps. „Pawelski" otrzymało zadanie zdobycia PAST-y i bloku Targowa 15. Budynek centrali telefonicznej przy ul. Ząbkowskiej 15 był otoczony 2-metrowym murem, prowadziła do niego żelazna brama, ubezpieczona od wewnątrz bunkrem. Obsadziła ją załoga niemiecka, wzmocniona przed godziną „W" dodatkowymi siłami. Wśród obsługi znajdowali się również Polacy.

Chór (imię nieznane) Meloch ps. „Lot" wydzielił grupę szturmową kpr. „Karpia" (NN) liczącą 11 żołnierzy i sanitariuszkę. Rozpoczęli akcję, wychodząc z ul. Brzeskiej 6 m. 13. Niektórzy powstańcy otrzymali po 2 granaty, dla wszystkich nie starczyło. Uderzyli frontalnie, bramy nie można było sforsować. Poległ dowódca grupy, dowodzenie przejął, na rozkaz „Lota", kpr. Romuald Kamocki ps. „Jurek". Tym razem natarcie ponowiono od strony ul. Brzeskiej, grupa uderzeniowa wdarła się do budynku i opanowała go po krótkiej walce. Oddział zdobył karabiny, ładownice z amunicją i jeden pistolet, powstańcy dozbroili się i zajęli stanowiska strzeleckie przy oknach. Nie udało się uruchomić połączenia z centralą na Zielnej, chociaż wśród polskich pracowników na Ząbkowskiej znajdował się majster plut. Zygmunt Nowakowski ps. „Dziki" z kompanii „Gromicza".

"Jedyny meldunek, który Komenda Okręgu otrzymała w nocy z 1 na 2 sierpnia o sytuacji na Pradze i jej przedmieściach, został przewieziony kajakiem przez Wisłę (powyżej Siekierek)".

Niemcy próbowali odbić budynek PAST-y. Pod wieczór czołg wjechał w bramę i zablokował się. Powstańcy widzieli jak otworzyła się klapa w wieżyczce i wychylił się czołgista. Obrońcy cisnęli granat, Niemiec został trafiony odłamkiem i prawdopodobnie zginął. Ale powstańcy utracili stały kontakt ze stanowiskiem dowodzenia, nie można więc było liczyć na posiłki. Niemcy otoczyli budynek i szykowali się do szturmu. Powstańcy postanowili się wycofać. Jedna grupa dowodzona przez kpr. „Jurka" wydostała się na sąsiednią posesję na ul. Białostockiej i pod osłoną nocy przeszła na Ząbkowską 17. Mieszkańcy sąsiednich domów pomogli ukryć zdobyczną broń na terenie składu drewna. Druga grupa wraz z sanitariuszką Zofią Szubiakiewicz (po mężu Radwanek) ps. „Nieznana" zdołała dotrzeć do kamienicy na Targowej róg Kępnej. Nawiązała kontakt z dowódcą zgrupowania; został nim ppor. Tadeusz Nalaskowski ps. „Czarny", dowódca 1636 plutonu, który ze swymi ludźmi nacierał na budynek Targowa 15. W czasie walk poległ por. Paweł Jurczak ps. „Pawelski".

„Sieć telefoniczna automatyczna przestała działać na Pradze 2 sierpnia w godzinach rannych, po wycofaniu się oddziałów powstańczych z Centrali".

Źródło: "Praga Warszawskie Termopile 1944"
Lesław M. Bartelski
Warszawa 2002 r.,s 109-110.

Więcej na ten temat

Obiekty

Dodaj komentarz

Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu. Twoja-Praga.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii

Historyczna inscenizacja "Atak na Centralę Telefoniczną"

Więcej na ten temat

Obiekty

Dodaj komentarz

Najnowsze informacje

Zgasł neon "Kocham Pragę". Czy awaria zostanie usunięta?

W al. Waszyngtona przed niebezpiecznym przejściem zostały zamontowane progi...

Przebita opona - co robić w takiej sytuacji?

Budowa Obwodnicy Śródmiejskiej obiecywana już wiele razy

"Synergia" na Markowskiej już działa. Ma służyć wzmacnianiu więzi...

Frezowanie ulicy Holenderskiej i fragmentu Niekłańskiej

Najczęściej czytane

Spacer: GRO spacer architektoniczny

Dawne nazwy ulic na Grochowie

Świąteczny nastrój wraca do Konesera. Klimatyczne lampiony, lodowisko i...

Dyskusja wokół Jeziorka Gocławskiego

Grochowska piekarnia do wyburzenia?

Na Nowej Pradze jezdnia zapadła się pod autem

Polub nasz fanpage i bądź na bieżąco

Baza firm (3316)

Baza instytucji

Polecamy

Bezpłatne ogłoszenia

O nas

Nawigacja

Patronaty