Sprzeczna 8 w rejestrze zabytków

22.05.2019
Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków - Jakub Lewicki podjął decyzję o wpisaniu do rejestru zabytków kamienicy wzniesionej w l. 1911-12, położonej przy ul. Sprzecznej 8 w Warszawie wraz z terenem posesji, z uwagi na zachowane wartości artystyczne, historyczne i naukowe. O wpis wnioskowała organizacja społeczna Kolekcjonerzy Czasu.

Sprzeczna 8 zabytkiem
Sprzeczna 9 na Pradze, fot. MWKZ

Kolejna praska kamienica w rejestrze zabytków

"Ulica Sprzeczna jest jedną z najstarszych, trwających w swym dawnym kształcie praskich ulic. Posesja, na której znajduje się przedmiotowa kamienica pierwotnie oznaczona była nr 6 (Hip nr 254B Praga), wytyczona została jako trapez, a jej obrys widoczny jest na planach pochodzących z przełomu XIX i XX w. Nietypowy kształt działki zdeterminował plan wzniesionego na niej budynku. Nieruchomość powstała ok. 1911-1912 r. jako kamienica czynszowa, na parceli zakupionej w 1908 r. przez Leona Józefa Klatczyńskiego od Julii Greczyny. W kamienicy mieszkał m.in. Szczepan Łazarkiewicz – konstruktor pomp wirowych, związany od lat dwudziestych z fabryką pomp Stefana Twardowskiego. W budynku mieszkało również kilkoro strażaków, handlowców, a także kolejarzy. Na parterze działał sklep Rabinowiczów oferujący w hurcie terpentynę, smoły, karbolineum i pokost, a przed wojną znajdowały się tu sklepy spożywcze Wilanowicza i Olszewskiego. Podczas działań wojennych kamienica nie poniosła znacznych zniszczeń, jednak wciąż widoczne są na elewacjach ślady po pociskach. Po wojnie kamienica przeszła na własność miasta na podstawie dekretu o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy wydanego w dniu 26 października 1945 r. przez Krajową Radę Narodową. Większość mieszkań została przeznaczona na lokale socjalne, jednak z powodu złego stanu technicznego trwa wysiedlanie obecnych lokatorów.

Przedmiotowa kamienica ulokowana jest na południowym skraju dzielnicy Praga Północ, w półzwartej zabudowie, na wielokątnej, wydłużonej posesji, o charakterystycznym, ukośnym przebiegu, przylegającej od zachodu do ulicy Sprzecznej. Budynek jest w całości murowany i podpiwniczony, z częściowo mieszkalnym poddaszem i nieregularnym zadaszeniem krytym papą. Więźba dachowa posiada konstrukcję płatwiową. Budynek posiada kilkadziesiąt mieszkań oraz lokal o funkcji usługowej umiejscowiony w parterze. Kamienica usytuowana jest na nieregularnym planie, zwrócona fasadą do ulicy. Zaprojektowana została jako dwutraktowa i sześciokondygnacyjna. Na podwórzu zachowane są fragmenty oryginalnego bruku. W budynku zachowały się pozostałości oryginalnej stolarki okiennej i drzwiowej, elementy dekoracyjne przejazdu bramnego, podłogowe płytki ceramiczne o zróżnicowanych motywach, piece kaflowe. Na szczególną uwagę zasługują malowidła ścienne zlokalizowane na klatce schodowej, wyłaniające się spod późniejszych powłok malarskich.

Budynek stanowi jeden z nielicznych tak dobrze zachowanych reliktów zabudowy mieszkaniowej na terenie ulicy Sprzecznej, posiada więc znaczące walory naukowe jako cenny dokument historii ulicy i jej rozwoju budowlanego, a tym samym dokumentuje również dzieje Starej Pragi. Dzieje budynku oraz związanych z nim osób umożliwiają rekonstrukcję przemian obyczajowych oraz przestrzennych dawnej Warszawy. Historia kamienicy wiąże się również z dramatycznymi wydarzeniami II wojny światowej, w tym epizodami związanymi z działaniami powstańczymi. Istotnym jest, że pomimo, iż w okolicy toczyły się walki wojenne związane z bliskością V Oddziału Straży Ogniowej, budynek ocalał bez większych zniszczeń. Niezachowany wystrój elewacji rekompensują dobrze zachowane wnętrza – niezwykle starannie wykonane, dekoracyjne, ceramiczne posadzki, zachowane okucia, klamki i haki stolarki okiennej i drzwiowej czy piece kaflowe. Wyjątkowość budynku podkreśla także nietypowy rzut i układ pomieszczeń, bardzo dobrze zachowana kuta, ozdobna balustrada w klatce schodowej i unikalne na skalę całej Pragi malowidła ścienne. Ponadto kamienica zlokalizowana jest na terenie posesji o historycznym kształcie i granicach utrwalonych na przełomie XIX i XX w., tym samym jest to cenny dokument historycznych podziałów parcelacyjnych, a sposób zagospodarowania działki może być przedmiotem badań organizacji budownictwa mieszkaniowego na terenie Pragi." - czytamy w uzasadnieniu wpisu na stronie MWKZ.

Decyzja nie jest ostateczna. Stronom przysługuje odwołanie do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

MWKZ/TJ



Więcej na ten temat


Dodaj komentarz

Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu. Twoja-Praga.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii

Polub nasz fanpage i bądź na bieżąco

Polecamy

Bezpłatne ogłoszenia