Cmentarz-Pomnik Rozstrzelanych w Wawrze 27 grudnia 1939

Cmentarz-Pomnik upamiętnia miejsce publicznej egzekucji 107 mieszkańców Wawra i Anina znajduje się przy ulicy 27 grudnia w dzielnicy Wawer.

Ofiary śmiertelne, w sumie 107 osób, zostały początkowo pochowane w tymczasowej zbiorowej mogile. Pomiędzy 25 a 27 czerwca 1940 roku, decyzją niemieckiego starosty na powiat warszawski, dokonano ekshumacji. 76 wydobytych zwłok pochowano na cmentarzu przy ul. ul. Kościuszkowców, a pozostałych pomordowanych, złożono w grobach rodzinnych na terenie Warszawy. 11 Żydów pochowano na cmentarzu żydowskim w Warszawie.

W 1944 roku, po zajęciu Pragi, w miejscu egzekucji przy ul. 27 grudnia wystawiono pomnik mauzoleum według projektu Ewy Śliwińskiej.

Przy wejściu na teren cmentarza, tabliczka z napisem:

Miejsce pamięci narodowej uświęcone krwią 107 mieszkańców Wawra i Anina
rozstrzelanych przez zbrodniarzy hitlerowskich w dniu 27 grudnia 1939
Cześć ich pamięci.

W środkowej części cmentarza znicz z napisem: Poległym a Niezwyciężonym

Po bokach znajdują się dwie monumentalne rzeźby Józefa Gazego przedstawiające "Polonię" i "Bojownika z faszyzmem". Na obu cokołach zostały wymienione imiona i nazwiskami wszystkich ofiar zbrodni.

W tylnej części cmentarza znajduje się 96 krzyży i 11 macew.

Cały teren symbolicznego cmentarza zajmuje obszar ok. 70x80 metrów.

KM/TP