Warszawskiej Pragi dzieje dawne i nowsze

Redakcja:
Andrzej Sołtan, Krywina Handke, Teresa Krogulec, Ryszard Wojtkowski, Karol Mórawski, Romuald Morawski, Jan Beger, Jolanta Wiśniewska, Janusz Sujecki, Małgorzata Dubrowska, Janusz Miniewicz, Anna Topolska

Projekt graficzny: Andrzej Cedro

Oprawa: miękka
Liczba stron: 272
Wydawnictwo: Jeden Świat
Wydanie: Warszawa 2006 r.
ISBN 83-90632-34-9
ISBN 83-023815-1-3
Przedmowa:

Zarząd i Rada Dzielnicy Praga Północ m.st. Warszawy oddają w ręce czytelników nową publikację poświęconą warszawskiej Pradze.

Książka pt. Warszawskiej Pragi dzieje dawne i nowsze jest plonem sesji historycznej pod tym samym tytułem, zorganizowanej przez Wydział Kultury dla Dzielnicy Praga Północ m.st. Warszawy we współpracy z Muzeum Historycznym, w kwietniu 2006 roku.

Zebrane materiały pokazują w przystępnej formie mniej znane historyczne wątki, takie jak m.in.: warstwy chronologiczne w nazewnictwie obszaru Pragi, tradycje handlowe prawobrzeżnej Warszawy, znaczenie kolei i przemysłu jako czynnika rozwoju przestrzennego, dzieje militarne. Praga została opisana w ujęciu statystycznym (liczbowym) i poprzez instytucje tu działające. Zaprezentowano mało znane, a bardzo interesujące materiały do dziejów Pragi znajdujące się w zbiorach kartograficznych i fotograficznych Archiwum Państwowego m.st. Warszawy i Muzeum Historycznego m.st. Warszawy.

Sesji towarzyszyła wystawa planszowa dotycząca dziejów Pragi oraz dyskusja panelowa, w której wzięli udział: Paweł Elsztein, Joanna Bojarska i Andrzej Sołtan, prowadzący dyskurs z mieszkańcami nie tylko na temat historii dzielnicy, ale i jej przyszłości.

Wydawnictwo powstało z myślą o tych czytelnikach, którzy szukając odpowiedzi na pytania o unikatowość i historyczną odrębność charakteru Pragi, pragną jednocześnie odnaleźć „ducha tego miejsca", historyczny wymiar przestrzeni.

Mamy nadzieję, że książka ta spełni zadanie, które przed sobą postawiliśmy, organizując sesję - wpłynie na pozytywne zmiany wizerunku Pragi poprzez przybliżenie jej historii i dbałość o dziedzictwo kulturowe, które stanowią kontekst przeobrażeń, dokonujących się w prawobrzeżnej części miasta. Tak rozumiemy naszą misję jako władze dzielnicy wobec jej mieszkańców.

Zarząd Dzielnicy i Rada Dzielnicy
Praga Północ m.st. Warszawy

Wstęp:

Praga, najstarsza dzielnica prawobrzeżnej Warszawy, nie doczekała się dotąd, mimo bogatej historii, pełniejszej syntezy swoich dziejów. Spychana niejednokrotnie z drogi pomyślnego rozwoju i pozbawiona skutkiem nawiedzających ją klęsk narosłego w ciągu stuleci dziedzictwa, długo nie budziła większego zainteresowania badaczy zajmujących się przeszłością stolicy. Jeżeli pominąć wydany w 1835 roku w Paryżu i częstokroć bałamutny krótki zarys jej dziejów emigranta Jędrzeja Słowaczyńskiego, a także dwie opublikowane w dwudziestoleciu międzywojennym - przestarzałe pod względem ujęcia - niewielkie monografie Wincentego Trojanowskiego Kamionek i Praga (1920) oraz Władysława Wójtowicza Dzieje Pragi warszawskiej (1934), to pierwszą próbą kompletniejszego przedstawienia losów prawobrzeżnej części miasta była sesja popularno-naukowa zorganizowana w 1970 roku. Aczkolwiek zasadniczy jej cel stanowiło zaprezentowanie dziejów ruchu robotniczego na Pradze oraz przekształceń, jakie miały tu miejsce w okresie Polski Ludowej, niektóre z wygłoszonych referatów dotyczyły również epok wcześniejszych. Wystąpienia wybitnych historyków - A. Gieysztora, S. Herbsta, A. Wolffa i innych - ogłoszone drukiem z pozostałymi materiałami sesji (Dzieje Pragi, pod red. J. Kazimierskiego i J. Kołodziejczyka, Warszawa 1970) były pierwszą naukową próbą podsumowania stanu wiedzy na temat historii tej części miasta, tworząc punkt wyjścia dla dalszych badań w tym zakresie.

Impuls do ponownego wzrostu zainteresowania przeszłością Pragi dały uroczyste obchody 350-lecia nadania jej praw miejskich, zorganizowane w 1998 roku. W Centralnej Bibliotece Wojskowej odbyła się sesja naukowa poświęcona dziejom militarnym prawobrzeżnej Warszawy, a w Muzeum Historycznym m.st. Warszawy otwarto wystawę „Warszawska Praga dawniej i dziś", której towarzyszył bogato ilustrowany katalog poprzedzony krótkim zarysem historycznym. Oprócz katalogu szczupłą dotąd bibliografię praską wzbogaciło wówczas kilka innych pozycji, a wśród nich poświęcony Pradze tom szkiców pióra J. Kasprzyckiego wydany w ramach cyklu Warszawskie pożegnania, bedeker Praga to też stolica M. Ciastek i L. A. Rymkiewicz oraz Ulice i uliczki naszej Pragi D. Wilkiewicz. Z okazji rocznicy redakcja kwartalnika „Kronika Warszawy" poświęciła problematyce praskiej specjalny numer, w którym znalazły się artykuły i materiały poświęcone także Pradze współczesnej, zmianom na niej zachodzącym oraz szansom i barierom rozwojowym.

Zainteresowanie Pragą nie wygasło z zakończeniem obchodów i zdaje się nadal utrzymywać, czego świadectwem są kolejne, powstałe w ostatnich latach, publikacje. Wymienić z nich trzeba przede wszystkim: tom wspomnień P. Elszteina Moja Praga (2002), monografię M. Pilicha Ulice Nowej Pragi (2003), przewodnik tegoż Warszawska Praga (2005), a wreszcie piękny album Praga - prawa strona Warszawy (2005), pod red. H. Harasymowicz-Gródeckiej wydany przez Przedsiębiorstwo Rozwoju Warszawy Holding-Wars SA. Do publikacji tych dołącza też zbiór tekstów o Pradze, powstałych w oparciu o referaty wygłoszone 26-27 kwietnia tego roku na sesji historycznej zatytułowanej „Warszawskiej Pragi dzieje dawne i nowsze", zorganizowanej z inicjatywy Wydziału Kultury dla Dzielnicy Praga Północ we współpracy z Muzeum Historycznym m.st. Warszawy.

Zamiarem inicjatorów było, aby poza przedstawieniem najistotniejszych czynników determinujących rozwój prawobrzeżnej Warszawy, w ramach sesji uwzględnione zostały w miarę możności także zagadnienia w dotychczasowej literaturze przedmiotu rzadko lub zupełnie nieobecne. Postulat ten udało się zrealizować tylko częściowo, w historiografii Pragi nie brakuje bowiem białych plam, których usunięcie wymagać musi dalszych pogłębionych badań. Koniecznym stało się też wyłączenie z programu sesji zagadnień związanych z architekturą dawnej Pragi, gdyż tematyce tej poświęcony został odrębny cykl spotkań zorganizowany w tym samym niemal czasie przez Fundację na Starej Pradze. Niejako w zastępstwie, zaprezentowanych zostało natomiast kilka referatów omawiających mało znane źródła archiwalne i ikonograficzne dotyczące Pragi, jakie przechowywane są w zbiorach Archiwum Państwowego m.st. Warszawy i Muzeum Historycznego m.st. Warszawy. Oddając do rąk czytelników niniejszą publikację wydawcy pozostaje jedynie wyrazić nadzieję, że mimo zasygnalizowanych wyżej mankamentów przyczyni się ona do lepszego poznania przeszłości tej starej dzielnicy Warszawy, przybliżając zarazem moment, w którym powstanie kompletna i już w pełni naukowa monografia jej dziejów.

Andrzej Sołtan
Muzeum Historyczne m.st. Warszawy

Dodaj komentarz

Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu. Twoja-Praga.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii

Warszawskiej Pragi dzieje dawne i nowsze

Dodaj komentarz

Najnowsze informacje

Przez trzy weekendy tramwaje nie będą dojeżdżały do pętli...

Konserwator zmienił zdanie. Fotoradary na moście Poniatowskiego pozostają!

Zdewastowany dawny szalet na Kamionkowskich Błoniach Elekcyjnych zostanie...

PZLA wydał pozytywną ocenę o zmodernizowanym stadionie "Podskarbińska"

Nowa filia poradni Psychologiczno-Pedagogicznej nr 4

Będzie przełom? Kolejny przetarg na remont drewniaka z dużą szansą na...

Najczęściej czytane

Okruchy historii Miejsca pamięci Pragi Południe - Feliks Waśkiewicz

6. Obwód Armii Krajowej Praga - Henryk Sztandau

Ulice i uliczki naszej Pragi - Dorota Wilkiewicz

Moja miasto Praga - Krzysztof Mich

Urodziłam się na Grochowie - Elżbieta Jędrych-Pordes

Warszawska Praga dawniej i dziś

Polub nasz fanpage i bądź na bieżąco

Baza firm (3316)

Baza instytucji

Polecamy

Bezpłatne ogłoszenia

O nas

Nawigacja

Patronaty