Stefan Stanisław Okrzeja

Stefan Stanisław Okrzeja urodził się 24 kwietnia 1907 roku w Warszawie, jako syn Walentego Okrzei i Heleny z Cieślińskich. Zmarł 5 września 1939 roku w pobliżu wsi Krąg.

W dwa lata po śmierci Stefana działacza rewolucyjnego, straconego na stokach Cytadeli w 1905 roku za zamach bombowy na komisariat policji w rodzinie Okrzejów urodził się drugi syn. Na cześć pierworodnego i temu dziecku nadano imię Stefan. Nikt wówczas nie przypuszczał, że i ten drugi Stefan przejdzie do historii...

Drugie imię Stanisław otrzymał po ojcu chrzestnym adw. Stanisławie Patku, słynnym obrońcy więźniów politycznych i przyjacielu rodziny Okrzejów.

Zdolny, ambitny, podobnie jak jego starszy brat, dorastał na praskich brukach. Ukończył szkołę rzemieślniczą im. Konarskiego w Warszawie. Pragnął się kształcić a jego zainteresowania skierowały się tylko i wyłącznie w stronę lotnictwa.

Mając osiemnaście lat dostaje się do Cywilnej Szkoły Pilotów na Ławicy w Poznaniu. Po rocznym tam pobycie zdobywa uprawnienia pilota cywilnego. Może latać na samolotach o małej mocy silników, samolotach niegdyś określanych jako turystyczno-sportowe. Stefan marzy jednak o lotnictwie wojskowym. Chce latać na maszynach szybkich. Od 1926 r. możemy go spotkać w Krakowie, gdzie odbywa służbę wojskową w 2 pułku lotniczym. Jest dobrym pilotem. W następnym roku przebywa w Dęblinie w sławnej naszej Szkole
Orląt.

Pełni funkcję, jakże trudną, odpowiedzialną: jest podoficerem instruktorem pilotażu. W 1934 roku ukończył czteroletnią szkołę podchorążych w Bydgoszczy, otrzymując stopień porucznika. Teraz jest już stuprocentowym pilotem wojskowym Służbę pełnił w 6 Pułku Lotniczym we Lwowie, a następnie w 1 pułku lotniczym na Okęciu w Warszawie.

W 1936 poznał przyszłą żonę Zofię - wówczas uczennice gimnazjum im. Jana Kochanowskiego. Pobrali się w marcu 1939 r..

Po agresji hitlerowskiej na Polskę we wrześniu 1939 roku został mianowany zastępcą dowódcy 112 eskadry 3 dywizjonu Brygady Pościgowej. Brygada miała za zadanie odpierać ataki niemieckich samolotów na Warszawę.

W dniu 1 września o godzinie 6.50 jako dowódca drugiego klucza (grupy samolotów) razem z pilotami ppor. Jerzym Godlewskim i plut. Ludwikiem Lechem. Lecieli wraz z dziesięcioma samolotami eskadry dowodzonej przez kpt. Tadeusza Opalskiego.

W rejonie Bugo-Narwi nastąpiło spotkanie z nadlatującymi od północy bombowcami niemieckimi, osłanianymi przez myśliwce.

Nasi lotnicy zaatakowali wyprawę bombową skierowaną na Warszawę. Zatrzymali ją skutecznie. W jednym ze spotkań z nadlatującymi bombowcami, Kiedy wróg dolatywał w rejon Wilanowa, zestrzelono jeden samolot bombowy Dornier Do-17. Samolot ten zestrzelił porucznik Stefan Okrzeja.
3 września podczas tzw. bitwy rembertowskiej z udziałem Stefana Okrzei zestrzelono Bf 110 - Okrzeja nie rościł pretensji do tego zestrzelenia. Po kilkunastu wylotach i walkach powietrznych, w czwartym dniu wojny przebazowano go na lotnisko polowe Zaborowo koło Leszna.

Walki w obronie Warszawy trwały dzień w dzień. 5 września, jak zwykle wystartowały eskadry myśliwskie. Pułkownik pilot Witold Łokuciewski, sławny lotnik polski walczący pod niebem Polski. Francji, Wielkiej Brytanii tak ponad trzydzieści lat temu relacjonował walkę nad Warszawą:

„Wystartowaliśmy w godzinach południowych. Prowadzącym klucz był por. Stefan Okrzeja. Na wysokości około 4 km zauważyliśmy grupę bombowych Dornierów. Lecieli z Prus Wschodnich na Warszawę. Mieliśmy przewagę wysokości około 500 metrów i zaatakowaliśmy dziewięć samolotów nieprzyjacielskich. Nas było trzech. Dopadliśmy trzy Dorniery, które zamykały szyk bombowców i ciągle je ostrzeliwaliśmy. Wtem zadymił jeden z naszych samolotów. Widziałem jak od maszyny odrywa się skrzydło. Dlaczego Stefan nie wyskakuje z samolotu? Dopiero później dowiedziałem się, że został przeszyty serią pocisków w powietrzu. Dorniery zawróciły Jeden z nich, dymiąc, lądował przymusowo w okolicach Pułtuska".

W tej walce śmierć poniósł por. Okrzeja, a kpr. Nowakowski został ciężko ranny (zbyt nisko otworzył spadochron i doznał kontuzji kręgosłupa).

Ciało pilota prawdopodobnie wyrzucone podczas zderzenia z ziemią znaleziono obok spalonego wraku samolotu zostało pochowane na miejscu. Dopiero po kilkunastu tygodniach żona pilota Zofia uzyskała zgodę niemieckich władz okupacyjnych na jego ekshumację i bezimienny pochówek na cmentarzu w Wyszkowie. Przy identyfikacji zwłok obecni byli żona Zofia, brat Stefan Wacław i siostra Marta Okrzeja-Czarniecka. Na wiosnę 1940 ciało złożono w rodzinnym grobowcu państwa Leskich na cmentarzu w Wyszkowie.

W 1947 Stefana Okrzeję odznaczono pośmiertnie Srebrnym Krzyżem Virtuti Militari (nr 12070). Zaliczono mu 1,5 zestrzeleń pewnych (Do-17, samolot bliżej niezidentyfikowany wspólnie). Na liście Bajana sklasyfikowany został na 180 pozycji z 2 pewnymi zestrzeleniami samolotów Luftwaffe.

Mieszkańcy wsi Kręgi po wojnie w miejscu katastrofy usypali pamiątkowy kopiec, a po kilkunastu latach z inicjatywy ówczesnej kierowniczki szkoły podstawowej Anny Ragu powołali komitet budowy pomnika. Inicjatywę tę wsparło ówczesne Dowództwo Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej Obszaru Kraju. Pomnik z rzeźbą w postaci złamanego śmigła odsłonięto w 1961 roku przy drodze krajowej nr 62 w pobliżu miejsca, gdzie rozbił się samolot bohaterskiego lotnika. W jego odsłonięciu wzięli udział m.in. płk pil. Roman Paszkowski i ppłk pil. Witold Łokuciewski - towarzysz wojenny Stefana Okrzei. Na płycie wyryto słowa: „Tu dnia 5.IX.1939 roku poległ w obronie Ojczyzny w walce z hitlerowskim najeźdźcą porucznik pilot Stefan Okrzeja. Cześć jego pamięci.”

We wrześniu 2005 roku odbyło się uroczyste poświęcenie pomnika z udziałem delegacji wojskowych, pocztów sztandarowych, lokalnych władz oraz córki pilota, Anny.

PE/DL/WI/WZ/TP

Ciekawostki

Jedna z teorii śmierci pilota mówi o zderzeniu się w powietrzu samolotów Nowakowskiego i Okrzei.

Więcej na ten temat

Stefan Aleksander Okrzeja

Dodaj komentarz

Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu. Twoja-Praga.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii

Stefan Stanisław Okrzeja

Ciekawostki

Więcej na ten temat

Dodaj komentarz

Najnowsze informacje

Próbował wyrwać drzwi do wiaty śmietnikowej na Saskiej Kępie

Wielki powrót Atrium Game Zone! Wystartuj w rozgrywkach w CS:GO i zgarnij...

Rozpoczęła się rozbiórka kamienicy przy Mińskiej 11

Już w najbliższą niedzielę odbędzie się 17. Nationale-Nederlanden...

Obwodnica Śródmiejska: "Sztandarowy powód wstydu dla Rafała Trzaskowskiego"

Ząbkowską 41 czeka przebudowa. W miejsce biur powstaną 84 apartamenty

Najczęściej czytane

Tadeusz Korsak

Jakub Jasiński

Maria Radziwiłłowa

Karol Wójcik

Michał Radziwiłł

Szmul Zbytkower

Polub nasz fanpage i bądź na bieżąco

Baza firm (3272)

Baza instytucji

Polecamy

Bezpłatne ogłoszenia

O nas

Nawigacja

Patronaty

Konto