Dworzec Wschodni

Dworzec Wschodni powstał przy ul. Kijowskiej 14 według projektu Piotra Szymaniaka i Arseniusza Romanowicza został oddany do użytku 16 stycznia 1969 roku i był najbardziej reprezentacyjnym dworcem ówczesnej stolicy.

Historia praskiego dworca nawiązuje do budowy Kolei Warszawsko-Terepolskiej, w ramach której w 1866 roku został zbudowany Dworzec Terespolski. W 1933 roku dworzec ten włączono do systemu komunikacyjnego linii średnicowej, przydzielając mu nowe funkcje oraz nazwę - Warszawa Wschodnia.

W pierwszych dniach II wojny światowej 5 września 1939 roku dworzec był wielokrotnie bombardowany, wielu ewakuujących się mieszkańców Warszawy zostało rannych. Pomoc niosły im warszawskie harcerki i uczennice, z których część zginęła 5 września kolejnym bombardowaniu. Ich pamięci poświęcony jest głaz ustawiony naprzeciwko głównego wejścia od strony ulicy Kijowskiej.

Zabudowania Dworca Wschodniego uległy dalszym zniszczeniom w 1944 roku. Do dziś zachował się tylko niewielki fragment dawnego budynku dworca pod nr Kijowska 14A.

Odtworzenie i rozbudowa sieci kolejowej zajęły dziesięć lat. Funkcję hal kasowych, osobnych dla ruchu podmiejskiego i dalekobieżnego, pełniły w tym czasie prowizoryczne budynki czy raczej baraki, godne prowincjonalnego miasteczka - ciasne, bez zaplecza usługowego i poczekalni.

Do opracowywania projektu dworca Warszawa Wschodnia przystąpiono w 1956 roku w warszawskim Biurze Studiów i Projektów Budownictwa Kolejowego. Zespołem projektantów kierowali Piotr Szymaniak i Arseniusz Romanowicz. W założeniach projektowych, zatwierdzonych ostatecznie w 1961 roku, przyjęto rozdział funkcjonalny pasażerskiego ruchu podmiejskiego od ruchu dalekobieżnego. Do istniejących czterech peronów dodano trzy kolejne, tworząc spójny system komunikacyjny, oparty o autonomiczne, zlokalizowane po obu stronach nasypu kolejowego budynki dworcowe, połączone tunelem umożliwiającym zadaszony dostęp do peronów i hal dworcowych.

Nowością było zaprojektowanie dwóch skrajnych tuneli pasażerskich, kierujących podróżnych bezpośrednio poza teren dworca.

Budowę nowego dworca rozpoczęto w 1963 roku, prowadząc ją etapami. W pierwszym, wzniesione zostały budynki dworca podmiejskiego oraz administracyjny - oba zlokalizowane od strony ulicy Lubelskiej. Ukończony i oddany do użytku w 1965 roku dworzec ten przejął również tymczasowo funkcje dworca dalekobieżnego, pozwalając na realizację drugiego etapu prac - wzniesienie hali głównej i pawilonu usługowego od strony ulicy Kijowskiej. Na dworcu znalazł się pierwszy w Warszawie hotel dzienny na 40 osób, duży bar samoobsługowy, restauracja i kawiarnia. Całość oddano do użytku pasażerów w dniu 17 stycznia 1969 roku.

Zespół projektantów uhonorowany został Nagrodą II stopnia Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych w 1969 roku a sam dworzec otrzymał zaszczytny tytuł Mistera Warszawy.

W związku z budową dworca została całkowicie zmodernizowana ulica Kijowska. W sąsiedztwie dworca powstała pętla autobusowa i tramwajowa.

W latach 1969-1973 naprzeciwko dworca został wybudowany przy ul. Kijowskiej najdłuższy prosty blok mieszkalny w Warszawie zwany "Jamnikiem" lub "Długasem".

Wiele lat zaniedbań i braku remontów spowodowało, iż w 2008 roku Dworzec Wschodni znajdował się bardzo złym stanie technicznym.

W związku z mistrzostwami Euro 2012 PKP planowały wyburzenie dotychczasowego dworca i budowę całkiem nowego, połączonego z wraz centrum handlowym.

W 2009 roku kolej zrezygnowała z budowy centrum handlowego. Ogłoszono, że obecny dworzec zostanie poddany jedynie modernizacji przebudowie. Prace rozpoczęły się 25 czerwca 2010 roku.

9 czerwca 2011 rok oddano do użytku część podmiejską Dworca Wschodniego od ulicy Lubelskiej.

Pod koniec maja 2012 roku od strony ulicy Kijowskiej ustawiono rzeźbę aniołka "Borysa".

15 września 2023 roku w tunelu odsłonięto mural z wizerunkiem patrona dworca - Romana Dmowskiego.


AZ/KU/TJ

Ciekawostki

  • Piotra Szymaniak zmarł w czasie budowy dworca.
  • Przez kilkanaście lat powojennych tunele biegnące pod peronami zaczynały się dopiero za drugim torem. Było to przyczyną wielu wypadków, kiedy to śpieszący się podróżni wpadali pod koła przetaczanych lokomotyw.
  • W czasach swojej świetności dworzec kilkakrotnie "występował" w filmach fabularnych, m.in.
    - "Nie lubię poniedziałku" z 1971
    - "Czterdziestolatek" w odcinku "W obronie własnej czyli polowanie" z 1977
    - "Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz?" z 1978
  • 13 grudnia 2004 roku wcześnie rano przy wyjściu z tunelu od strony ulicy Kijowskiej dwaj uzbrojeni mężczyźni zaatakowali kasjerki i funkcjonariuszy SOK przenoszących kasetkę z pieniędzmi z kas dalekobieżnych. Doszło do strzelaniny. Ochraniający kobiety funkcjonariusz Służby Ochrony Kolei został ranny.

Więcej na ten temat


Obiekty

Dodaj komentarz

Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu. Twoja-Praga.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii

Polub nasz fanpage i bądź na bieżąco

Polecamy

Bezpłatne ogłoszenia