Jagiellońska 38

Ulica Jagiellońska 38 - budynek VIII Liceum Ogólnokształcącego im. Władysława IV na Starej Pradze w dzielnicy Praga Północ w Warszawie.

Dwupiętrowy budynek w narożniku ulic: Aleksandrowskiej (dziś al. Solidarności) i Petersburskiej (dziś Jagiellońska) został został wzniesiony w latach 1905-1907 według projektu Władysława Adolfa Kozłowskiego. Budynek kosztował 300 tys. rubli, w tym 100 tys. zostało zebrane od darczyńców (m.in. założyciela pobliskiego bazaru - Juliana Różyckiego).

Została w nim ulokowane przeniesione w ulicy Brukowej 16 (obecnie Okrzei), róg Namiestnikowskiej (obecnie Siekarowskiego) założone w roku 1885 roku męskie Gimnazjum Praskie.

Ulokowane w nowoczesnym budynku Gimnazjum Praskie było szkołą rządową tzn. państwową (carską) z rosyjskim językiem nauczania. Kadrę pedagogiczną stanowili Rosjanie. Polakami byli jedynie nauczyciele religii katolickiej oraz jęz. polskiego - przedmiotu nadobowiązkowego. Nie nauczano w nim historii i geografii Polski. Większość z 400 uczniów stanowili Polacy (katolicy i kilkudziesięciu ewangelików). Poza nimi było kilkudziesięciu Żydów oraz garstka Rosjan.

W 1915 roku w wyniku ofensywy niemieckiej wojska rosyjskie wycofały się bez walki z Warszawy. Z Gimnazjum Praskiego wywieziono wyposażenie gabinetów: fizycznego i chemicznego, całą dokumentację szkolną oraz ewakuowano rosyjski personel pedagogiczny. Po 30 latach funkcjonowania w Warszawie na Pradze przestało istnieć carskie gimnazjum. Pozostał po nim gmach szkolny i polscy uczniowie.

13 września 1915 roku zostało utworzone Polskie Gimnazjum Filologiczne, któremu Praski Komitet Obywatelski (jej właściciel) nadał imię Króla Władysława IV dla uczczenia tego władcy jako założyciela miasta Pragi.

W latach 1915-19 przy Gimnazjum im. Władysława IV istniała bursa dla uczniów spoza Warszawy oraz znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej. Pierwszym dyrektorem polskiego gimnazjum był Adam Zarzecki, jego następcą od 1916 roku został Stanisław Kurowski.

W czasie wojny polsko-bolszewickiej w murach szkoły od czerwca do sierpnia 1920 roku formował się I Batalion 236 Ochotniczego Pułku Piechoty, który stąd wyruszył stąd na bój pod Ossowem w czasie Bitwy Warszawskiej. Jednym z ochotników był kapelan ksiądz Ignacy Skorupka.

W 1941 roku budynek szkoły został zajęty przez niemiecki szpital wojskowy. W tym czasie uczniowie kontynuuje tajne nauczanie, powstaje 40 kompletów uczniowskich w 160. punktach Pragi, Bródna i Grochowa.

We wrześniu 1944 roku gmach szkolny przejmują wojska radzieckie. Działał tu m.in trybunał wojenny Armii Czerwonej. Uczniowie naukę kontynuują w kilku punktach Pragi na 3 zmiany.

W latach 1945-1946 następuje stopniowy powrót do własnego gmachu, który jest zdewastowany, bez ławek i pomocy naukowych. Rozpoczyna się jednocześnie remont obiektu.

W 1947 Szkoła otrzymuje sztandar.

W 1954 roku po połączeniu ze Szkołą Podstawową nr 49 z ulicy Szerokiej 5 (ks. I. Kłopotowskiego) placówka staje się 11-latką.

Od 1955 roku w poczet uczniów Liceum Ogólnokształcącego im. Króla Władysława IV zostały przyjęte pierwsze dziewczęta.

W 1967 roku nastąpiło przyłączenie do Liceum Ogólnokształcącego im. Króla Władysława IV uczniów Liceum Ogólnokształcącego nr 36 z ulicy Brechta 8.

W 1968 roku uruchomiono zamontowany na wieżyczce szkolnej zegar.

9 maja 1983 roku budynek został wpisany do rejestru zabytków. W tym samym roku staraniem dyrektora Henryka Sowińskiego Liceum zostało do elitarnego Towarzystwa Szkół Twórczych.

W 1989 roku przed szkołą miało miejsce osłonięcie pamiątkowego kamienia poświęconego Januszowi Korczakowi, absolwentowi Gimnazjum Praskiego z 1897 roku.

W 1992 roku na fasadzie budynku zawisła pamiątkowa tablica pamięci żołnierzy I/236 p.p. Armii Ochotniczej.

W 1999 roku utworzono autorskie Gimnazjum nr 58 im. Władysława IV z klasą edukacji twórczej i klasą dwujęzyczną. Obie szkoły, gimnazjum i liceum, zaczęły tworzyć Zespół Szkół nr 15.

W 2005 roku Gimnazjum i Liceum im. Króla Władysława IV otrzymało medal jubileuszowy Towarzystwa Przyjaciół Pragi za wieloletnią pracę na rzecz mieszkańców i Dzielnicy Praga Północ m. st. Warszawy

W 2006 roku przeprowadzono renowację elewacji budynku.

W 2009 roku odsłonięto tablicę poświęconą Julianowi Różyckiemu - fundatorowi i założycielowi szkoły - w 90. rocznicę śmierci.

8 listopada 2008 roku naprzeciwko gmachu Liceum pod drugiej stronie ulicy odsłonięto pomnik ku czci wielce zasłużonym absolwentów szkoły - rodziny Fedorońków.

W 2019 roku Gimnazjum nr 58 im. Władysława IV zakończyło działalność.

W dniu 1 marca 2021 na fasadzie budynku odsłonięto tablica w hołdzie polskim patriotom, ofiarom trybunału wojennego Armii Czerwonej, działającego w tym budynku w latach 1945–1946, więzionym, torturowanym i mordowanym przez funkcjonariuszy sowieckiego kontrwywiadu wojskowego "Smiersz".

VIII LO/TJ

Ciekawostki

Początkowo budynek miał stanąć na rogu ul. Aleksandrowskiej i ul. Targowej, ostatecznie magistrat przekazał na ten cel plac przy ul. Petersburskiej, róg Aleksandrowskiej.
Istnieją spekulacje, wg których projektantem budynku miał być Władymir Pokrowski.
Był to pierwszy w Polsce wolno stojący budynek szkolny (piwnica, parter, dwa piętra i strych) przystosowany do wymogów ówczesnego szkolnictwa, bardzo luksusowy. Po raz pierwszy zastosowano klimatyzację, a wszystkie posadzki były wyłożone linoleum.
2 września 1942 roku spadała na niego bomba podczas radzieckiego nalotu na miasto
Na fasadzie budynku od strony ul. Jagiellońskiej znajduje się wizerunek orła białego w koronie. Niezauważony przetrwał zarówno okupację niemiecką jak i lata PRL.
Charakterystycznym elementem jest wieżyczka z wmontowanym w nią zegarem z kurantem, który od 9 V 1968 r. wygrywał pierwsze takty "Oki". W 2002 r. po wielu latach przerwy uruchomiono ponownie zegar. Jego mechanizm zawsze w południe wygrywa melodię przedwojennego szlagieru "Chodź na Pragę" skomponowanego w 1930 r. przez Artura Golda. Obecnie dźwięk jest wyłączony.
W 1988 roku, przez blisko 2 tygodnie na wieży szkolnej powiewała flaga "Solidarności" zawieszona przez dwóch maturzystów. Ówczesna dyrekcja szkoły nie zareagowała.
Placówka wykształciła wielu szacownych absolwentów. Mury szkoły opuścili m.in. dr Janusz Korczak, August Zaleski - minister spraw zagranicznych RP w latach 1926-32 i Prezydent RP na uchodźstwie okresie 1947-72, dr Kazimierz Leski, słynny szef wywiadu i kontrwywiadu AK, Józef Szczepański, powstaniec warszawski autor piosenki "Pałacyk Michla", redaktor Zygmunt Broniarek, światowej sławy śpiewak operowy - Wiesław Ochman, Jerzy Skolimowski - sportowiec, architekt, współautor polskiego cmentarza na Monte Cassino, żołnierz spod Tobruku. Andrzej Tewiaszew - władysławiak - jeden z pierwszych redaktorów "Życia Warszawy", mawiał o swojej szkole podobnie jak Olgierd Budrewicz o Pradze: "jest to liceum wprawdzie na Pradze, ale właśnie przez to najprawdziwiej warszawskie".
W 1998 przyznano Liceum nagrodę 350-lecia istnienia Pragi.
Przy liceum od 1922 roku działa Koło Wychowanków. Koło współorganizuje zjazdy wychowanków (w 1958, 1972, 1986, 1995, 2005 i 2015). Prowadzi też działalność wydawniczą – dotychczas opublikowano cztery tomy monografii szkoły: w 2000 – I tom Gimnazjum Męskie na Pradze 1885-1915, w 2005 – II tom, obejmujący lata 1915–1944, w 2007 – III tom, opisujący lata 1944–1960, w 2015 – IV tom, z biogramami najwybitniejszych wychowanków z dziejów szkoły. Pierwsze trzy tomy powstały pod kierunkiem Henryka Sowińskiego, byłego dyrektora liceum, prace nad IV tomem po jego śmierci kontynuowali członkowie Koła. Obecnie trwają prace nad kolejnymi częściami. Koło Wychowanków publikuje także ukazujące się nieregularnie czasopismo "Ławy skrzypią".
W budynku istniało też XI Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych oraz na początku lat 90. niepubliczne Liceum wieczorowe.

Więcej na ten temat

VIII Liceum Ogólnokształcące im. Władysława IV

Więcej na ten temat

Obiekty

Dodaj komentarz

Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu. Twoja-Praga.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii

Jagiellońska 38

Ciekawostki

Więcej na ten temat

Więcej na ten temat

Obiekty

Dodaj komentarz

Najnowsze informacje

Legendarna kawiarnia "Misianka" wróciła do parku Skaryszewskiego. Jest...

Wspólnota z Targowej 70 otrzymała dofinansowanie na remont elewacji

Spółdzielnia "Ostrobramska" postawiła mieszkańcom wiaty rowerowe

Plan remontów torów tramwajowych. Gdzie na Pradze będą prowadzone prace?

Julia Żugaj w Promenadzie! Poznaj jedną z największych polskich influencerek!

Trwa remont ulicy Witolińskiej

Najczęściej czytane

Ząbkowska 28

Chodakowska 19/31

Grochowska

Mińska

Osowska

Waszyngtona 50

Polub nasz fanpage i bądź na bieżąco

Baza firm (3312)

Baza instytucji

Polecamy

Bezpłatne ogłoszenia

O nas

Nawigacja

Patronaty

Konto