Dom Pracy im. Mańkowskich

Dom Pracy im. MańkowskichZabytkowy budynek przy ul. Wileńskiej 69 powstał w latach 1899-1901, ufundowany przez Jadwigę i Wacława Mańkowskich jako ośrodek opiekuńczo-wychowawczy dla chłopców.

Neogotycki budynek zaprojektowali Władysław Adolf Kozłowski i Apoloniusz Nieniewski.

Budynek podczas oddania go do użytku poświęcił arcybiskup warszawski Wincenty Chościak - Popiel.

Na parterze budynku pierwotnie mieściły się dwie sale lekcyjne, pracownia krawiecka i ambulatorium. Na pierwszym piętrze umieszczono pracownie rzemieślnicze, kuchnię, umywalnię i toaletę. Drugie piętro mieściło dużą salę z chórem, sypialnię wychowanków oraz mieszkanie nauczyciela - Antoniego Bączkowskiego. Choć trudno w to uwierzyć, dom przyjmował nieraz 300 chłopców, którzy kształcili się tu na szewców, krawców czy stolarzy.

Dom Pracy dla Chłopców im. Wacława Mańkowskiego - tak brzmiała oficjalna nazwa zakładu - miał na celu wychowanie i kształcenie religijno-narodowe ubogich chłopców w wieku 7-14 lat, wyznania rzymskokatolickiego. Chłopcy mieli zapewnione skromne utrzymanie, uczyli się rzemiosł, uczęszczali do 4-klasowej szkoły z lekcjami języka polskiego.

Po wybuchu I wojny światowej zakład przechodził ciężkie kryzysy. Wielu majstrów-instruktorów szewstwa, introligatorstwa, stolarki powołano do wojska. A jednocześnie wydarzenia wojenne skłaniały do rozszerzenia zakresu pomocy społecznej.

Jesienią 1917 roku założycielom fundacji i jej pracownikom przychodzą w sukurs księża Marianie na czele z bł. Jerzym Matulewiczem i ks. Władysławem Łysikiem, którzy przejmują na własność zgromadzenia Dom Pracy im. Mańkowskich.

Z księżmi i zawsze liczną grupą świeckich współpracowników współdziałało Zgromadzenie Sióstr Imienia Jezus. W roku 1919, kiedy to zakład z otwartego przekształcił się w zamknięty, dyrektorem dzieła został ks. Władysław Łysik, marianin. Od 1924 roku kierownikiem zakładu i czterooddziałowej szkoły był ks. Władysław Lewicki.

W celu ożywienia życia religijnego została stworzona na terenie Zakładu "Krucjata Eucharystyczna" oraz Koło Ministrantów. W latach trzydziestych ogólny nadzór nad Zakładem, również finansowy i administracyjny, objął jako kurator ks. Włodzimierz Jakowski MIC.

Od początku istnienia Zakładu na II piętrze domu przy Wileńskiej była kaplica poświęcona Niepokalanej z Lourdes.

Dom dla chłopców działał w okresie okupacji, stając się również miejscem tajnego nauczania, magazynem i punktem konspiracyjnym Armii Krajowej.

Od 4 października 1939 dzięki poświęceniu ks. W. Łysika w domu przy ulicy Wileńskiej 69 istniała w trudnych warunkach okupacji kuchnia dla ubogich i potrzebujących wydająca około 3 tyś posiłków dziennie. Obok działalności charytatywnej, księża Marianie prowadzili tajne nauczanie.

Tuż po wyzwoleniu Pragi mieścił się tu szpital wojskowy, później szkoła. Placówka przetrwała do 1950 r., kiedy to została zlikwidowana przez władze, zaś sam budynek stał się domem parafialnym kościoła Matki Boskiej z Lourdes.

W dniu 4 grudnia 1982 roku dawny Dom Pracy im. Mańkowskich wraz z kaplicą MB z Lourdes zostały objęte ochroną konserwatorską.

W latach 2003-2005 wnętrza zabytkowego dawnego Domu Pracy im. Mańkowskich zostały gruntownie zmodernizowane.

W latach 2014-2015 została odnowiona ceglana elewacja neogotyckiego budynku.


TN/KM/TJ/AD

Ciekawostki

  • Pierwotnie budynek miał adres Wileńska 63.
  • W czasie II wojny światowej przez tereny domu wynoszono z przyległych terenów kolejowych węgiel i zboże, uszczuplając w ten sposób niemieckie zasoby.
  • Od 1998 przez kilka lat w budynku miał swoją pierwszą siedzibę Ośrodek Hospicjum Domowe Zgromadzenie Księży Marianów.

Więcej na ten temat


Obiekty

Dodaj komentarz

Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu. Twoja-Praga.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii

Polub nasz fanpage i bądź na bieżąco

Polecamy

Bezpłatne ogłoszenia