Stadion Dziesięciolecia

Stadion Dziesięciolecia, którego pełna nazwa brzmiała Stadion Dziesięciolecia Manifestu Lipcowego a oficjalny skrót Stadion X-lecia powstał na warszawskim Kamionku na ogromnym obszarze wyznaczonym przez Aleję Zieleniecką, Wybrzeże Szczecińskie, ulicę Jana Zamoyskiego i Aleję księcia Józefa Poniatowskiego.

Koncepcja budowy obiektu pojawiła się na początku lat 50. XX wieku. W 1953 roku Stowarzyszenie Architektów Polskich zorganizowało konkurs na "stadion olimpijski" dla Warszawy. Konkurs na projekt stadionu wygrał zespół architektów pod przewodnictwem profesora Jerzego Hryniewieckiego.

Teren, na którym stanął stadion, w okresie międzywojennym był częściowo fragmentem Portu Praskiego - naprzeciwko tunelu stacji kolejowej PKP Warszawa Stadion przy ul. Sokolej zachował się fragment bramy śluzowej kanału, który biegł pod Aleją Zieleniecką do Jeziorka Kamionkowskiego. Oprócz tego, jeszcze po wojnie, teren przyszłego stadionu pokrywała nieliczna podmiejska zabudowa drewniana.

W sierpniu 1954 roku rozpoczęto prace aby już 11 miesiącach budowy 22 lipca 1955 r. mogło nastąpić oficjalne otwarcie stadionu - dokładnie w 11. rocznicę podpisania Manifestu Lipcowego. Drugim czynnikiem, który wpłynął na tak szybie tempo prac było przyznanie Warszawie organizacji V Światowego Festiwalu Młodzieży i Studentów w 1955 r.

Docelowo stadion miał stać się obiektem typu olimpijskiego. Od samego początku arena posiadała pełnowymiarowe boisko do piłki nożnej, 8-torową bieżnię lekkoatletyczną o długości 400 metrów. Trybuny odkryte ze stałymi ławami drewnianymi zgodnie z projektem mieściły 71 008 osób. Stadion Dziesięciolecia do czasu jego zamknięcia nie posiadał natomiast oświetlenia sztucznego.

W okolicach stadionu zlokalizowano parking samochodowy na 900 pojazdów, boisko treningowe, niewielką halę treningową oraz park wypoczynkowy.

Wejście na stadion od strony alei Poniatowskiego zdobiła rzeźba Adama Romana „Sztafeta", a pobliski trawnik kwiatowy symbol olimpijski.

Obiekt miał swój najlepszy czas w latach 60. i 70. kiedy odbywały się na nim najważniejsze imprezy sportowe w kraju, m.in. spotkania międzypaństwowe piłkarskiej reprezentacji Polski, finały piłkarskiego Pucharu Polski, Derby Warszawy, memoriały Janusza Kusocińskiego, lekkoatletyczne mecze międzypaństwowe czy finisze Wyścigu Pokoju. Stadion X-lecia był także wykorzystywany do celów kulturalnych i propagandowych. Organizowano tutaj koncerty, festyny "Trybuny Ludu", dożynki i uroczyste obchody ważnych dla władz socjalistycznej Polski rocznic.

17 stycznia 1967 roku naprzeciwko Stadionie Dziesięciolecia od strony Wybrzeża Szczecińskiego ustawiono Stadionie Dziesięciolecia ustawiono Pomnik Żołnierzom I Warszawskiej Brygady Kawalerii.

8 września 1968 roku miało miejsce najtragiczniejsze zdarzenie w dziejach obiektu. Ryszard Siwiec z Przemyśla protestując przeciwko inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację, dokonał w czasie ogólnokrajowych dożynek na Stadionie Dziesięciolecia samospalenia w obecności przywódców PZPR, dyplomatów i 100 000 widzów. Zmarł po 4 dniach w Szpitalu Praskim.

Od 1983 r. obiekt stopniowo niszczał, a jego ewentualny remont lub przebudowa zostały uznane przez władze za nieopłacalne.

Od 1989 r. został wydzierżawiony przez miasto firmie „Damis”, przez którą był wykorzystywany do celów handlowych. Powstał wtedy na jego koronie "Jarmark Europa", który funkcjonował do 30 września 2007 r.

Ostatnią imprezą zorganizowaną na Stadionie dziesięciolecia był finał serii Red Bull X-Fighters. Po jej zakończeniu Minister Sportu i Turystyki Mirosław Drzewiecki oficjalne zamknął Stadion Dziesięciolecia słowami "Nadszedł czas, aby napisać nową historię stadionu". Był 6 września 2008 r.

W miejsce Stadionu Dziesięciolecia, od 2007 r. powstaje Narodowe Centrum Sportu, a wchodzący w jego skład Stadion Narodowy powstaje w niecce dawnego Stadionu Dziesięciolecia.

TJ/WI/FW

Ciekawostki

Do usypania korony obiektu wraz z wałem pod trybuny użyto gruzów zniszczonej Warszawy.
Jerzy Hryniewiecki podczas podróży do Chin w latach 50-tych zwrócił uwagę na pewne elementy architektoniczne, które go zainspirowały do użycia podobnych w projekcie Stadionu.
Nieprzemyślanym elementem architektonicznym była odległość między płytą boiska a szatniami zawodników, do których zawodnicy szli ok. 9-10 minut...
17 czerwca 1983 r. na Stadionie Dziewięciolecia została oprawiona Msza św. sprawowana przez papieża Jana Pawła II. Mimo trwającego w Polsce stanu wojennego uczestniczyło w niej około 1,5 mln wiernych.
Na stadionie kręcony sceny do filmu "Mąż swojej żony" czy serialu "Stawiam na Tolka Banana".

Więcej na ten temat

Wasze komentarze

Marek Ślusarski napisał:

Lubiłem ten stary Stadion dobrze wpisujący się w krajobraz Pragi -Grochowa.Ten obecny dominuje nawet nie tryumfalnie co złowrogo, przypomina najazd Kosmitów na latającym monstrualnym spodku .Straszy nawet z daleka z Powiśla czy Centrum .

2023-09-04 10:46

Leonard Purzycki napisał:

W 1956 r .w wieku 14 lat pracowałem tam przy malowaniu ławek, to była moja pierwsza praca

2021-07-30 03:56

Ja napisał:

Mam pytanie co do ostatniego punktu: To, w końcu, jak nazywał się ten stadion?

2021-06-16 11:46

praga@twoja-praga.pl napisał:

Ja ten stadion budowałam jako uczennica Technikum Statystycznego w Warszawie w 1954 roku. Teraz mam 73 lata i jestem dumna z obecnej rangi tego stadionu.

2012-06-09 06:13

Dodaj komentarz

Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu. Twoja-Praga.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii

Stadion Dziesięciolecia

Ciekawostki

Więcej na ten temat

Wasze komentarze

Marek Ślusarski napisał:

Leonard Purzycki napisał:

Ja napisał:

praga@twoja-praga.pl napisał:

Dodaj komentarz

Najnowsze informacje

Narodowy Dzień Sportu po raz 12. na błoniach PGE Narodowego

"Wystawa w Fabryce" upamiętniająca FSO na Żeraniu została otwarta

Remont drewniaka na Szmulkach z problemami. Przetarg do powtórki

Mistrzowie kierownicy będą rywalizowali na PGE Narodowym

Konopacka coraz piękniejsza. Kolejna wspólnota remontuje elewację

Biedronka w Al. Waszyngtona po liftingu. Jutro wielkie otwarcie!

Najczęściej czytane

Bar Oaza

Powszechny Dom Towarowy "Praga"

Dawne bary, restauracje i kawiarnie na Grochowie i Kamionku

Bazar "Ciuchy"

Praskie Karno-Śledcze Więzienie III "Toledo"

Willa Bereżyńskiego na Kamionku

Polub nasz fanpage i bądź na bieżąco

Baza firm (3316)

Baza instytucji

Polecamy

Bezpłatne ogłoszenia

O nas

Nawigacja

Patronaty