Kościoły dawnej Pragi

PANORAMA WARSZAWY Z DRUGIEJ POŁOWY XVIII W. NA PRAWYM BRZEGU WISŁY
NA PIERWSZYM PLANIE KOŚCIÓŁ BERNARDYNEK I KLASZTOR BERNARDYNÓW

Kościoły położone po prawej stronie Wisły, miały historycznie nieco odmienne dzieje i rozwój, aniżeli kościoły lewobrzeżnej Warszawy. Dawna Praga, w obecnym układzie urbanistycznym, podzielona na Północną i Południową, niemal całkowicie zrównuje się z lewobrzeżną Warszawą.

Dawniej, na terenie obecnej prawobrzeżnej Warszawy, istniały wsie i miasteczka, których trzonem była dawna Praga, początkowo wieś dziedziczna rodu Pragskich, później własność biskupów płockich i częściowo książąt mazowieckich. Naprzeciwko grodu książęcego, na niskim brzegu Wisły, w ciągu XVI i XVII wieku, powstawała zabudowa drewniana, a później miasteczko, które otrzymało prawa miejskie. Sąsiadowało ono z dawnymi wioskami: Kamion, Skaryszew, Golędzinów, Grochów, że wymienimy tylko niektóre. Najnowsze badania słusznie wskazują, że wsie te miały już kościoły, zanim jeszcze powstała lewobrzeżna Warszawa, czyli już w XII wieku.

Założenie rustykalne Pragi od samego początku miało złe usytuowanie obronne. Ogromna puszcza, która podchodziła pod sam brzeg Wisły, dawała osłonę dla niespodziewanych napadów ze strony wrogów. Płaska konfiguracja terenu, nie stwarzała naturalnych możliwości obronnych. Praga i okoliczne wsie były więc często pustoszone przez najazdy Jadźwingów, a pobudowane kościoły palone. Na przedpolach Pragi rozgrywały się w ciągu minionych wieków najważniejsze bitwy o Warszawę. Tu miała miejsce wielka rozprawa z wojskami Karola Gustawa w czasie najazdu szwedzkiego. Tutaj dokonała się okrutna rzeź Pragi w czasie Insurekcji Kościuszkowskiej. Tu także wykonany był słynny marsz i manewr oskrzydlający Austriaków po bitwie raszyńskiej. Podczas wojen napoleońskich zabudowania przedmieść Pragi zostały zniszczone, lub często niwelowano je pod fortyfikacje. Na przedpolach Pragi rozegrały się decydujące bitwy w czasie powstania listopadowego 1831 roku oraz bitwa o Warszawę w 1920 roku.

Po utracie niepodległości forty okalające całą Warszawę stworzyły z Pragi przedmieście strategiczne, w którym obowiązywał zakaz wznoszenia budynków murowanych. Zakaz ten przetrwał aż do końca XIX wieku, a chociaż został częściowo ograniczony, jednak ciągle tamował możliwości stawiania budynków murowanych, a więc także kościołów. W tak niekorzystnych warunkach, budownictwo sakralne dawnej Pragi było hamowane, lub miało charakter tymczasowy. Wsie wchodzące w skład urbanistyczny dzisiejszej Pragi, miały kościoły drewniane, wiejskie. Takim był najstarszy kościół Pragi i całej Warszawy, a mianowicie kościół na Kamionku, tam gdzie obecnie wznosi się świątynia Matki Boskiej Zwycięskiej, wybudowana na terenie dawnego kamionkowskiego cmentarza grzebalnego.

Nic też dziwnego, że ze starych zabytków architektury kościelnej dawnej Pragi, dochowała się do naszych czasów tylko część dawnego założenia bernardyńskiego, a mianowicie kaplica Matki Boskiej Loretańskiej w obecnym kościele pod tym samym wezwaniem. Wszystkie inne kościoły Pragi pochodzą już z XIX i XX wieku. Kościoły te jednak zostały wybudowane w większości, na miejscach historycznych, na których ongiś stały kościoły drewniane.

W czasie II wojny światowej, kościoły Pragi nie zostały zniszczone tak całkowicie, jak to miało miejsce z kościołami Warszawy lewobrzeżnej. Jednak i tu, zwłaszcza w wyposażeniu sakralnym straty były olbrzymie. We wnętrzach kościołów Pragi zachowało się natomiast nieprzemijające piękno minionego czasu, którego nie da się już odtworzyć przy rekonstrukcji kościołów, zniszczonych całkowicie. Kościoły Pragi godne są zwiedzenia nie tylko jako obiekty architektury sakralnej, ale jako ośrodki żarliwego życia religijnego i myśli niepodległościowej w okresie zaborów, ostatnich dwóch wojen światowych oraz okupacji hitlerowskiej.

Więcej na ten temat

Dodaj komentarz

Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu. Twoja-Praga.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii

Kościoły dawnej Pragi

Więcej na ten temat

Dodaj komentarz

Najnowsze informacje

Konkurs na mural, który ozdobi bramę przy Strzeleckiej

Jesienne frezowanie ulic na Saskiej Kępie

Fabryka Czekolady E.Wedel jest nie tylko słodka, ale też wpisuje się w...

Zabytkowa kamienica przy ul. Małej 10 wypięknieje

Żegnaj, trylinko! Na Grochowie trwa remont fragmentu ulicy M. Paca

Narodowy Dzień Sportu po raz 12. na błoniach PGE Narodowego

Najczęściej czytane

Marianie na Pradze

Bazylika na Pradze

Kościół św. Feliksa na Marysinie Wawerskim

Kościół Najczystszego Serca Maryi na Placu Szembeka

Bazylika katedralna św. Michała i św. Floriana

Obraz Chrystusa Króla

Polub nasz fanpage i bądź na bieżąco

Baza firm (3316)

Baza instytucji

Polecamy

Bezpłatne ogłoszenia

O nas

Nawigacja

Patronaty