Grochowskie krzyże - świadkowie historii

21.08.2013
Na początku lipca br. parafia Nawrócenia św. Pawła Apostoła z ulicy Kobielskiej dokonała konserwacji dwóch krzyży przy ulicy Grochowskiej. Te dwa obiekty kultu religijnego zostały  ustawione przez rodzinę Baliszewskich kiedy Grochów był cichą podwarszawską wsią i nikt nie przypuszczał, iż będą one na przestrzeni lat świadkami tylu ważnych i ciekawych chwil z życia naszej dzielnicy.

Krzyż na Grochowskiej/Międzyborskiej

Grochowska róg Międzyborskiej - A.D. 1820

Przydrożny krzyż ustawił w 1820 roku na skraju swojego pola właściciel jednej z ośmiu części wsi Grochów - Stanisław Baliszewski. Czy było to związanie z wyrażeniem podziękowania Bogu za uratowanie Grochowa od skutków groźnej epidemii czy po prostu wyraz osobistej pobożności - dziś  nie sposób ustalić, jednak jedno jest pewne - był to rok, w którym rozpoczęła się budowa Szosy Brzeskiej, czyli brukowanej drogi prowadzącej z Warszawy do Brześcia. Krzyż ten pamięta zatem samą budowę, jak również ustawienie 21 maja 1825 r. Pomnika Pracy, czyli 14 - metrowego obelisku poświęconego zakończonej budowie tak ważnego traktu komunikacyjnego.

Już kilka lat później miało miejsce wydarzenie, które trwale zapisało to miejsce w pamięci pokoleń. Otóż dokładnie 25 lutego 1831 roku przy krzyżu zatrzymał się na chwilę wóz konny z ciężko rannym w czasie bitwy o Olszynkę Grochowską generałem Franciszkiem Żymirskim. Powtarzana od pokoleń legenda głosi, iż właśnie w tym miejscu bohaterski generał wydał swoje ostatnie tchnienie.

W następnych latach przy krzyżu kończyły się usypane w XIX wieku dwa wały ziemne. Jeden przeciwpowodziowy biegł mniej więcej dzisiejszą ulicą Międzyborską a drugi epidemiologiczny powstał około 1889 roku w czasie kiedy pobliski Kamionek został włączony w obszar Warszawy. W tym czasie krzyż był świadkiem budowy rogatki moskiewskiej na rogu z dzisiejszą ulicą Podskarbińską.

Na początku XX wieku drewniany krzyż towarzyszył początkom targu końskiego na terenie dzisiejszego parku oraz założonej wkrótce rzeźni końskiej na dzisiejszej ulicy Grenadierów/Lubomira.

Choć generał Żymirski umarł w Warszawie to piękna legenda związana z tym miejscem musiała się przyczynić do tego, iż po 1916 roku dzisiejsza ulica Międzyborska otrzymała tak zacnego patrona. Niestety około 1950 roku ulica została przemianowana na Międzyborską i do starej nazwy po 1989 roku nie powrócono.

Na początku lat 50-tych XX wieku pożegnaliśmy na zawsze rzeźnię i targ koński a około 1960 roku w czasie przebudowy ulicy Grochowskiej został rozebrany ceglany budynek rogatki.

Obecny krzyż został ustawiony w miejscu wielu poprzednich w 1999 roku.

Grochowska 233 - A.D. 1880


Drugi krzyż ustawił Józef Baliszewski około 1880 roku w pobliżu rodzinnego drewnianego domu. Krzyż ten doskonale "pamięta" pole rodziny Baliszewskich, jak również pobliski lasek grochowski, którego relikty możemy do dziś oglądać w pobliżu ulicy Dobrowoja. Przesuwany wielokrotnie w czasie przebudowy ulicy Grochowskiej ostatecznie stanął przed ukończoną w 1936 roku kamienicą rodziny Baliszewskich pod nr 233.

W latach 50-tych XX wieku jego stan był już tak opłakany, iż groził przewróceniem. Niestety władza ludowa nie pozwalała na jego konserwację i czekała aż natura sama "problem" rozwiąże. Jednak nic z tego - pomysłowi mieszkańcy Grochowa własnym wysiłkiem pewnego niedzielnego poranka zaledwie w kilkadziesiąt minut wymienili krzyż na nowy. Zaalarmowana milicja gdy przybyła na miejsce zastała już odnowiony krzyż i tylko mieszkańcy zza firanek mogli ujrzeć ich zdziwione miny. Nieco pikanterii temu wydarzeniu dodaje fakt, iż materiały do budowy nowego krzyża były ponoć ukryte tuż przed komendą milicji na Grenadierów...

Miej więcej w tym samym czasie przy krzyżu ustawiano niewielką budkę a w niej milicjant strzegący "sklepu za żółtymi firankami" mieszczącego się po drugiej stronie ulicy Grochowskiej (dziś sklep spożywczy Społem).

Obecny krzyż został wykonany przez panów z grupy Totus Tuus Parafii Nawrócenia św. Pawła Apostoła i poświęcony przez Biskupa Ordynariusza Kazimierza Romaniuka w dniu 27 kwietnia 2002 roku.


TJ

Więcej na ten temat


Obiekty


Ślady przeszłości


Galeria


Grochowskie krzyżeGrochowskie krzyże

Dodaj komentarz

Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu. Twoja-Praga.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii

Polub nasz fanpage i bądź na bieżąco

Polecamy

Bezpłatne ogłoszenia