Grochowska

Ulica Grochowska w dzielnicy Praga Południe w Warszawie biegnie od ulicy Jordanowskiej na Gocławku do ulicy Lubelskiej na Kamionku.

Dziś jedna z najważniejszych ulicy Pragi Południe powstała jako główna droga podwarszawskiej wsi Grochów.

W 1823 roku została przekształcona w brukowany trakt wiodąca do Brześcia. W związku z jego ukończeniem nadano nazwę ulicy oraz ustawiono żeliwny obelisk zwany Pomnikiem Budowy Szosy Brzeskiej.

W pierwszej połowie XIX wieku zabudowę ulicy stanowiły drewniane chałupy, domy, dworki i pałacyki. Do najwcześniej wzniesionych należał zapewne murowany dwór między dzisiejszymi ulicami Nasielską i Wspólna Droga. Wzniesiono go może jeszcze u schyłku XVIII wieku. W związku z budową "Osiedla Młodych" dworek został barbarzyńsko rozebrany około 1960 roku.

Równie wiekowy jest zachowany do dziś dworek pod nr. 64 który wzniósł tu dla siebie szwedzki przemysłowiec Karol August Osterloff.

Bliższy rogatkom i wsi Kamionek końcowy odcinek ulicy miał wówczas wyłącznie drewnianą zabudowę. Najwcześniejszym na nim świadectwem działalności człowieka jest Cmentarz Kamionkowski, czynny od końca XIII wieku. W 1656 roku ogień strawił stojący niegdyś w sąsiedztwie cmentarza kościół pw. św. Stanisława Biskupa. Sam cmentarz był czynny do roku 1887.

Przy ulicy Grochowskiej do lat 60 XX wieku istniał dawnym cmentarz staroobrzędowców. Powstał w pierwszym dwudziestopięcioleciu XIX wieku. Pomniki w formie piaskowcowych trumien na katafalkach przeniesiono na Cmentarz prawosławny na Woli, nie odtwarzając niestety ich pierwotnej formy.

Od roku 1850 przy Trakcie Moskiewskim jak ówcześnie zwano Grochowską pojawiły się pierwsze zakłady wytwórcze: od roku 1852 Jan Hoch "we wsi Grochowie" wytwarzał świece i mydło, nieopodal działała garbarnia niejakiego Jeromina. Niewielka fabryka mydła Franciszka Mätza działała od roku 1887 pod dzisiejszym nr. 212. Kolejnym reprezentantem tej branży był Mosze Wysocki, prowadzący wytwórnię w okolicy dzisiejszego Ronda Wiatraczna.

Jednym z największych zakładów była działająca u zbiegu z ul. Terespolską wytwórnia Towarzystwa Akcyjnego Fabryki Wstążek Gumowych i Taśm wybudowana w roku 1886 przez Ryszarda Zieglera i J. Jägera.

Rok 1891 przyniósł przyłączenie do Warszawy fragmentu Grochowskiej między ulicami Lubelską i Podskarbińską. Usypano nowy wał i nowe rogatki miasta. W latach 1899-00 według projektu Władimira Pokorowskiego wzniesiono zabudowania Instytutu Weterynaryjnego. Lokalizację tę uzasadniało istnienie targu na bydło w miejscu dzisiejszego Parku im. Obwodu Praga Armii Krajowej.

W 1904 roku pod nr 230 w pobliżu dzisiejszego Ronda Wiatraczna Marcin Enda zbudował zachowany do dziś jednopiętrowy budynek mieszkalny.

Na przełomie stuleci powstały murowane domy mieszkalne przy "miejskim" odcinku ulicy. Dopiero po roku 1910 pierwsze kamienice czynszowe, zachowane w większości do dziś. Ich budowa zbiegła się w czasie z drugim etapem rozwoju przemysłu w dzielnicy. Od roku 1911 przy Grochowskiej działał znany zakład elektrotechniczny "Bracia Borkowscy", Fabryka Elektrotechniczna B. Petscha, wykupiona później przez Ministerstwo Poczt i Telegrafów oraz Wytwórnia Sprzętu Spawalniczego "Perun" S. A., powstała z połączenia francuskiej firmy "L'air Liqide" z Towarzystwem Akcyjnym Fabryk Tlenu i Aparatów "Perun" z Petersburga oraz Fabryka Motorów "Perkun".

W roku 1916 do Warszawy włączono Grochów wraz z dalszym odcinkiem traktu do Brześcia, poza linią ulicy Podskarbińskiej. W związku z tym dzisiejsza ul. Płowiecka pewien czas nosiła miano Grochowskiej.

Około 1918 roku w narożniku ulicy Grochowskiej i Wiatracznej Teodor Rajchert uruchomił piekarnie.

1 listopada 1925 na pętlę na Gocławku wjechał pierwszy tramwaj linii 24.

Lata dwudzieste przyniosły niewiele nowych budynków mieszkalnych. W roku 1929 według konceptu Konstantego Sylwina Jakimowicza rozpoczęła się budowa kościoła pw. Matki Boskiej Zwycięskiej. Kościół wzniesiony na terenie dawnego cmentarza jest tylko dwa lata starszy od kolejnej grochowskiej świątyni - kościoła pw. Najczystszego Serca Maryi.

Po tym okresie nadeszła kolejna faza rozwoju przemysłu. Na Kamionku zaczęły działalność kolejne zakłady: Fabryka Aparatów Optycznych i Precyzyjnych H. Kolberga, Państwowe Zakłady Tele - i Radiotechniczne, oraz Towarzystwo Budowy Motorów "Perkun" pod nr. 309/313.

W 1931 roku przy Grochowskiej 36 (dziś 339) wzniesiono budynek Miejskiego Ośrodka Zdrowia (Stacja Higieny Zapobiegawczej).

Niezwykłe ożywienie budowlane nadeszło po roku 1933. Powstało wtedy do wybuchu wojny kilkadziesiąt domów w wysokości od dwóch do pięciu pięter.

W latach 1934-35 Grochowska otrzymała nowy granitowy bruk. Jednocześnie przygotowywano się do poszerzenia ulicy. Wybuch wojny przerwał te prace. Poszerzanie ulicy kontynuowali jednak hitlerowcy, widząc strategiczne znaczenie wylotowej trasy w czasie działań na froncie wschodnim.

W okresie okupacji zniszczeniu uległy niemal wszystkie zabudowania przemysłowe. Zabudowa mieszkaniowa w większości ocalała.

W roku 1953 została skasowano wąskotorową kolejkę do Karczewa.

W roku 1960 poszerzono jezdnię do dzisiejszej szerokości. Jednocześnie zalano asfaltem bruk, dobrze zachowany mimo wojny i upływu czasu.

Po roku 1960 unicestwiono wszystkie niemal zabudowania drewniane.

W 1974 przy skrzyżowaniu ul. Grochowskiej z Jubilerską została zbudowana kładka dla pieszych.

W 1975 roku w narożniku ulicy Grochowskiej i Mińskiej Spółdzielnia "Osiedle Młodych" wzniosła 10-piętrowy budynek mieszkalny.

Około 1979 roku przy skrzyżowaniu ul. Garwolińską/Czapelską została zbudowana kładka dla pieszych.

27 listopada 1996 roku w narożniku z ulicą Jubilerską otwarto Centrum Handlowe King Cross Praga.

W 2005 roku pod nr 304 SBM Beta na rogu z ulicą Gocławską ukończyła budowę budynku mieszkalnego.

15 grudnia 2005 roku pod nr 147 na terenie dawnego gospodarska rodziny Zajdlów został otwarty sklep Lidl.

W kwietnia 2009 roku opuszczona budynku Instytutu Weterynaryjnego przy Grochowskiej 272 zostały przekazane orkiestrze Sinfonia Varsovia. W tym samym roku zmodernizowano kładkę na wysokości ulicy Jubilerskiej.

4 maja 2010 roku przebudowany budynek Przychodnia Zdrowia pod nr 399 przyjął pierwszych pacjentów.

W 2011 roku zmodernizowano kładkę dla pieszy na wysokości ulic: Czapelska i Garwolińska.

Pod koniec 2015 roku ZDM wytyczył nowe przejście dla pieszych przy ulicy Jubilerskiej.

W drugiej połowie 2017 roku na odcinku od od ronda Wiatraczna do ul. Jordanowskiej przeprowadzono wymienię oświetlenia. W ramach prac dokonano demontażu 175 starych słupów oświetleniowych (w tym 141 żelbetowych i 34 stalowe), 187 wysięgników i 270 kompletów opraw, a także ponad 7,3 km kabli. Na nowych słupach oświetleniowych zamontowano łącznie ponad 350 opraw LED, składających się z 96, 48 lub 36 diod. Wymienione zostały także maszty sygnalizacji świetlnej i sygnalizatory na siedmiu skrzyżowaniach, w tym na rondzie Wiatraczna.

W listopadzie 2018 roku na ścianie kamienicy pod nr 215, Tytus Brzozowski stworzył mural "Niepodległość".

Pod koniec 2018 roku wymieniono 400-metrowy odcinek chodnika po południowej stronie ul. Grochowskiej od osiedla Ostrobramska do ulicy Dęblińskiej.

W styczniu 2019 roku uruchomiono nowe przystanki autobusowe: Kwatery Głównej 01 oraz 02.

Pod koniec 2020 roku na "małej" Grochowskiej od ul. Podolskiej do ul. Garwolińskiej powstały nowe dojścia krótsze dojścia do przystanków tramwajowych.

W latach 2020-2022 w miejscu przedwojennych zakładów Zakładów Mechanicznych inż. Stefana Twardowskiego został wzniesiony budynek biurowy Fabryka PZO II. 10 czerwca 2022 roku na parterze został otwarty PZO Food Hal.

W latach 2021-2023 pod nr 87 w miejscu wyburzonego budynku Dziewiarskiej Spółdzielni Inwalidów "IWA" (Tarnowiecka 54) Unimax Development zrealizował inwestycję deweloperską - Viva Vitolin.

W dniach 20-23 października 2023 roku dokonali frezowania prawego pasa jezdni ulicy Grochowskiej na odcinku od Podolskiej do Jubilerskiej. A dwa tygodnie później odcinka od Majdańskiej od Zamienieckiej.

W czerwcu 2024 roku do biurowca przy Grochowskiej 316/320 został przeniesiony z ulicy Kobielskiej 5 oddział Straży Miejskiej.

TJ/WI/GA

Ciekawostki

W XIX i na początku XX wieku ulica nosiła nazwę: Trakt Brzeski, ok. 1905 r. carskie władze zmieniły nazwę ulicy na Trakt Moskiewski, a po odzyskaniu niepodległości w 1919 r. nadano jej nazwę: Grochowska. W roku 1941 naziści nadali nową nazwę ulicy: Ostenstrasse, władze ludowe powróciły do przedwojennej nazwy w 1945 r.
W latach 1901-53 wzdłuż ulicy Grochowskiej przebiegały tory wąskotorowej Kolei Jabłonowskiej.
W latach do ulicą Grochowską wracał do swojej willi w Sulejówku marszałek Józef Piłsudski.
W roku 1934 roku odwrócono numerację ulicy: dawny nr. 1 przy ul. Lubelskiej otrzymał teraz nr. 354.
Do 1960 roku taką nazwę nosiła dzisiejsza ul. Kuglarska.
21 lutego 2008 roku trzech pijanych nastolatków przeciągnęło stalową linę pomiędzy słupami przystankowymi w poprzek ulicy Grochowskiej. Po kilku minutach na linę wjechało białe audi. Rozpędzony samochód przewrócił słupy z rozkładami jazdy i wyłamał metalowe barierki. Bezmyślnych chuliganów ujęli funkcjonariusze Straży Miejskiej.

Więcej na ten temat

Obiekty

Firmy i Instytucje

Galeria

Dodaj komentarz

Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu. Twoja-Praga.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii

Grochowska

Ciekawostki

Więcej na ten temat

Obiekty

Firmy i Instytucje

Galeria

Dodaj komentarz

Najnowsze informacje

Mural "Warszawa powstańcza" ozdobił ścianę liceum przy Zbaraskiej

Zabytkowy drewniak ze Szmulek odzyska dawny blask

Poszukiwane zdjęcia dawnego ogrodu daliowego w parku Skaryszewskim

Przez trzy weekendy tramwaje nie będą dojeżdżały do pętli...

Konserwator zmienił zdanie. Fotoradary na moście Poniatowskiego pozostają!

Zdewastowany dawny szalet na Kamionkowskich Błoniach Elekcyjnych zostanie...

Najczęściej czytane

Tężnia solankowa przy Floriańskiej

Ujęcia wody oligoceńskiej na terenie Pragi Południe

Plac zabaw w Parku Skaryszewskim

Pętla autobusowa "Witolin"

Dworzec Wileński

Ścianka wspinaczkowa przy Moście Świętokrzyskim

Polub nasz fanpage i bądź na bieżąco

Baza firm (3316)

Baza instytucji

Polecamy

Bezpłatne ogłoszenia

O nas

Nawigacja

Patronaty