Targowa

Ulica Targowa na Kamionku, Starej Pradze i Nowej Pradze w dzielnicach Praga Południe i Praga Północ stanowi centralną ulicę Pragi - wiedzie od ulicy Zamoyskiego do ulicy Ratuszowej w Warszawie.

Jej początki sięgają przełomu XII i XIII wieku, kiedy to stanowiła wschodnie ramię wielkiego targowiska, jakie się tutaj odbywało we wsi Targowe Wielkie. Stąd właśnie wywodzi się jej nazwa ustalona w 1791 roku.

Do tego czasu północny odcinek ulicy nazywał się Rynkową, a jej część południowa sięgająca do Ząbkowskiej - Wołową (od handlu bydłem, który się tutaj odbywał) - ta nazwa przetrwała aż do 1916 roku. Czasem można spotkać takie nazwy jak Zarwańska i Przy Targowem Wielkim.

W końcu XVIII w. na Targowej istniało 71 drewnianych domów i domków, oraz 1 dom murowany. Zamieszkało ją 930 mieszkańców, a na Wołowej - 360. Należała wtedy do najludniejszych ulic Warszawy.

W czasie rzezi Pragi część zabudowy została spalona. W 1808 roku wyburzono kolejne domy zwłaszcza po zachodniej stronie ulicy.

Rozwój ulicy w kolejnych latach zahamował rozkaz Napoleona zabraniający wznoszenia murowanych domów na przedpolu fortecznym. W tym czasie zburzono również m.in. ratusze: praski i skaryszewski znajdujące się przy Targowej.

Jedynie część ul. Wołowej została objęta odbudową w okresie Królestwa Kongresowego: wybudowano wtedy 7 domów murowanych i około 50 drewnianych.

Po poprowadzeniu linii kolei petersburskiej i terespolskiej oraz ukończeniu w 1864 roku mostu Kierbedzia sytuacja Targowej znacznie się zmieniła. Na przełomie XIX i XX wieku wybudowano na rogu Białostockiej i Targowej domy dla kolejarzy.

Lata 60-te XIX w. to okres intensywnej zabudowy i przebudowy ulicy. W 1866 roku poprowadzono tory kolejki konnej, w 1881 roku zmienionej na tramwaj konny, łączący praskie dworce: Terespolski i Petersburski z lewobrzeżną Warszawą i dworcem Wiedeńskim.

Jeszcze w 1880 roku na ulicy znajdowało się targowisko, dominował handel hurtowy zaopatrujący targi miejskie. Głównymi towarami było bydło, trzoda chlewna, konie, bryczki a także drewno opałowe, uprzęże czy zboże.

Po likwidacji targowiska w jego miejscu urządzono malownicze skwery, po bokach których ułożono jezdnie i chodniki. W tym okresie Targowa z licznymi sklepami stanowiła centrum Pragi.

W 1901 roku powstał istniejący i znany do dziś bazar Różyckiego.

W 1909 roku tramwaj konny został zastąpiony elektrycznym. Jego linia na odcinku ul. Targowej przebiega do dziś przez teren dawnego skweru.

W 1916 roku ul. Wołową przyłączono do Targowej, w 1928 roku ulicę przeciął wiadukt kolei średnicowej.

W latach 1926-28 przy skrzyżowaniu Wileńskiej z Targową wybudowano gmachy Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych wg projektu M. Lalewicza, ozdobione doryckim portykiem od strony Targowej.

W czasie II wojny zniszczenia szczęśliwie ominęły ulicę Targową, która po zakończeniu działań wojennych stała się główną ulicą Warszawy. Poprowadzono przez nią pierwszą po wojnie linię tramwajową. Tu znajdowała się pierwsza powojenna siedziba polskiego radia, a w budynkach DOKP mieścił się Rząd Tymczasowy.

Już w listopadzie 1945 roku, a więc w rok po wkroczeniu armii sowieckiej na Pragę, u zbiegu ulic Targowej i Solidarności, prawie naprzeciwko Dworca Wileńskiego, stanął potężny monument nazwany Pomnikiem Braterstwa Broni.

W 1949 oraz 1966 roku przebudowano skrzyżowanie z nową aleją Świerczewskiego (dziś "Solidarności"), natomiast w latach 1948–1952 zachodnią część ulicy uzupełniono o osiedle Praga I. Na zieleńcu pomiędzy jezdniami umieszczono tory tramwajowe.

W latach 1963-64 pod nr 42 zbudowano nowoczesny budynek mieszkalnych z działającym do 1993 roku barem Oaza.

Wzdłuż ulicy zachowało się bardzo wiele przedwojennych kamienic, które znajdują się jeszcze pod adresami: nr 5, nr 12, nr 14, nr 15, nr 19, nr 21, nr 22, nr 25, nr 27, nr 32, nr 36, nr 38, nr 39, nr 40, nr 41, nr 43, nr 44, nr 45, nr 46, nr 47, nr 48, nr 50/52, nr 56, nr 59, nr 61, nr 62, nr 63, nr 64, nr 65, nr 66, nr 67, nr 69, nr 71, nr 76, nr 78 i nr 84. Spośród nieistniejących budynków należy wymienić kamienicę Dominika Cichockiego na rogu Kijowskiej, rozebraną na przełomie lat 60-tych i 70-tych XX wieku w związku z poszerzaniem Kijowskiej - po wojnie działał tam znany w okolicy bar "Wschodni".

W roku 1991 w narożniku ulicy Targowej i Białostockiej Międzyzakładowa Spółdzielnia Mieszkaniowa "Nowy Dom 82" oddała do użytku budynek mieszkalny.

W 1992 roku pod nr 2 Spółdzielnia Mieszkaniowa PAX oddała użytku budynek mieszkalny osiedla Skaryszewska-Lubelska.

W 1993 roku pod nr 66 udostępniono kupcom budowany od 1984 roku Pasaż Wileński.

Natomiast po południowej stronie wiaduktu linii średnicowej, na ścianie umieszczona jest tablica upamiętniająca akcję Związku Walki Młodych z kwietnia 1944 roku, kiedy to stoczyli oni walkę z hitlerowcami, zabijając trzech Niemców i wysadzając fragment torów kolejowych.

W 2000 roku na rogu z ulicą Kijowską w miejscu spółdzielczego dom handlowego "Kijowianka" powstał nowoczesny kompleksu biurowy Centrum Millenium.

Na początku XXI wieku na miejscu prowizorycznego Dworca Wileńskiego zostało wzniesione centrum handlowe Warszawa Wileńska, którego integralnym elementem stał się dworzec kolejowy. Inwestycja ukończona została w kwietniu 2002 roku.

Układ urbanistyczny ulicy na odcinku od placu Wileńskiego do wiaduktu linii średnicowej 25 maja 2009 został wpisany do rejestru zabytków.

W 2010 roku pod numerem 50/52 rozpoczęły się prace nad siedzibę muzeum warszawskiej Pragi

W 2011 roku pod ulicą rozpocznie się budowa II linii metra oraz stacji Dworzec Wileński, ulica będzie przez przynajmniej dwa lata nieprzejezdna. Jednocześnie wyremontowane zostanie torowisko tramwajowe.

Na przełomie 2012/13 roku przy kamienicy pod nr 15 ustawiano metalowy płot z domofonem.

DW/CS/TR

Ciekawostki

W przewodniku po Warszawie z roku 1893 dowiadujemy się:
"... ulica Targowa, jak również jej przedłużenie, ulica Wołowa po większej części zabudowana jest domami drewnianymi i żywo przypomina swym nieporządkiem małe prowincjonalne miasteczka, tak samo kręci się tu uboga ludność żydowska (...), dzieci bawią się na środku ulicy wśród piasku i błota ..."
O targowisku przy Targowej tak pisano w Ilustrowanym przewodniku po Warszawie z 1880 r.:
"(...) targ największy, głównie hurtowy. Zaopatruje on właściwie targi miejskie. Sprzedają tu co piątek: bydło, trzodę chlewną, konie, bryczki, drzewo na opał obrobione, uprząż, zboże itp. (...)"
W 1945 roku Targowa była najruchliwszą ulicą w mieście.
W 1978 roku pod numerem 26/30 oddano do użytku najwyższy (64 metry) budynek mieszkalny Pragi Północ.
Słynny bar "Oaza" - największa i chyba najbardziej popularna na Pradze restauracja działała pod numerem 42 do połowy lat 90-tych XX wieku.

Więcej na ten temat

Obiekty

Firmy i Instytucje

Galeria

Wasze komentarze

2018-07-19 16:27 Ania napisał:

czy na ulicy Targowej zostala zmieniona numeracja budynkow? Czy ktos wie gdzie stoi budynek, ktorego numer przed wojna byla Targowa 81?

2017-09-07 15:32 Andrzej. napisał:

Szukam informacji na temat człowieka, który miał na Pradze północ przy Targowej sklep z wędlinami przed wojną. Osoba ta to Kazimierz Paciorek (mój pradziadek). Sklep miał w swojej kamienicy, która została zburzona. Nie wiem jaki nawet był numer budynku. [email protected] Jeśli ktoś cokolwiek wie, proszę o informację.

2016-11-17 21:33 dajcie żyć napisał:

W kamienicy przy Targowej 15 zawsze była brama, a nie metalowy płot. Mieszkańcy tej kamienicy pamiętają, że była zamykana o godz. 22 przez dozorcę. Kamienicę wybudował dla siebie znany architekt Nagórski. Nawiasem mówiąc ciekawe, że miasto uważa, że działka na której stoi kamienica zajmuje obrys kamienicy. Czy miasto chce wmówić nam, że Nagórski kupił działkę w kształcie litery H zamiast prostokąta?

2015-11-24 22:13 Jacek napisał:

Posiadam kopię mapy z ulicą Wołową. Opisana cyrulicą. [email protected]

2014-11-30 21:34 Kasia napisał:

Napiszcie cos moze o kamienicy na Targowej 70, jest to bardzo ciekawy obiekt :)

2013-10-23 12:49 Paweł z Łomży napisał:

On jest. Mieszka w nim moja Przyjaciółka :)

2013-03-21 16:30 Grażyna napisał:

Czy budynek przy Targowej 70 z lat 20. XIX w. już się rozpadł ???